در روزهای پرآشوب جنگ و پساجنگ، زندگی مردم ایران با بحران‌های عمیق روانی و اجتماعی روبه‌رو است. در چنین شرایطی، حفظ سلامت روان و تاب‌آوری به یک چالش بزرگ تبدیل می‌شود. یکی از ابزارهای ساده، در دسترس و در عین حال قدرتمند برای مقابله با فشارهای روانی، ژورنال‌نویسی است. این روش می‌تواند به عنوان یک راهکار موثر برای خودمراقبتی در روزهای پساجنگ مورد استفاده قرار گیرد.
ژورنال‌نویسی برای افکار پراکنده، اضطراب و ترس
در روزهای پسا جنگ، ذهن ما همواره مملو از افکار پراکنده، اضطراب و ترس است. نوشتن به مثابه تنفس برای روح، کمک می‌کند این آشفتگی‌ها را سامان دهیم و از تروما گذر کنیم:
- کاهش بار روانی: نوشتن افکار و احساسات، عاملی برای شناخت لایه‌های درون است و باعث تخلیه ذهنی می‌شود. این فرایند توسط روانشناسان به نام «مزیت بیانگری» شناخته شده است.
- پردازش تروما: نوشتن امکان مواجهه تدریجی و کنترل شده با خاطرات دردناک را فراهم می‌کند.
- افزایش خودآگاهی: با ثبت منظم احساسات، الگوهای ذهنی و واکنش‌های خود را بهتر درک می‌کنیم.
- حفظ سلامت شناختی: سازماندهی افکار روی کاغذ به بهبود تمرکز و حافظه کمک می‌کند.
ژورنال‌نویسی فرایند درمانی فعال است
نوشتن فراتر از ثبت صرف است؛ یک فرایند درمانی فعال است که:
- ساختاربخشی به بی‌نظمی زندگی: جنگ نظم را به هم می‌ریزد؛ نوشتن حداقل در دفتر یادداشت، چارچوبی به ذهن می‌دهد.
- فاصله‌گذاری و مشاهده‌گری: نوشتن به ما اجازه می‌دهد احساسات را از فاصله‌ای ایمن ببینیم و کمتر تحت تأثیرشان باشیم.
- معنابخشی به تجربه‌ها: نوشتن به ما کمک می‌کند در دل بحران‌ها معنایی پیدا کنیم که به تاب‌آوری می‌انجامد.
- کنش جمعی: ثبت تجارب فردی، بخشی از روایت جمعی مردم ایران است که حافظه تاریخی و هویت اجتماعی را حفظ می‌کند.
چطور نوشتن را شروع کنیم؟ تکنیک‌های عملی و غیرکلیشه‌ای
- نوشتن آزاد: بدون نگرانی از قواعد، هر چه می‌خواهید بنویسید.
- جملات آغازگر: برای شروع می‌توانید از جملاتی مثل «امروز من احساس می‌کنم…» یا «ترسناک‌ترین چیزی که امروز تجربه کردم…» استفاده کنید.
- تمرکز بر حس‌های جسمانی: احساسات را با توصیف تغییرات جسمانی (مثلاً «قلبم تند می‌زند») آغاز کنید.
- نوشتن بدون مخاطب: بدانید که نوشته‌هایتان فقط برای خودتان است، پس صادقانه و بدون سانسور بنویسید.
- رسم و نقاشی: اگر کلمات کافی نیستند، از نقاشی یا خط‌خطی برای بیان احساسات استفاده کنید.
سوژه‌های نوشتن در روزهای جنگ و پساجنگ ایران
- جزئیات روزمره: حتی کوچک‌ترین لحظات مانند صف نان یا صدای آژیر می‌توانند سوژه‌های ارزشمند باشند.
- مشاهدات حسی: رنگ آسمان، صدای انفجار، بوها و لمس‌ها را ثبت کنید.
- احساسات لحظه‌ای: کلمات و جملات کوتاه درباره آنچه در لحظه حس می‌کنید.
- مقاومت و تاب‌آوری: روایت‌های قدرت، شجاعت و امید در دل بحران.
- رویاها و کابوس‌ها: ثبت خواب‌ها می‌تواند دریچه‌ای به ناخودآگاه باشد.
- گفتگوها و ارتباطات: بخش‌هایی از مکالمات مهم با نزدیکان.
- درس‌های آموخته شده: تجربیات روزانه و آموزه‌هایی که از بحران می‌گیرید.
- نامه به گذشته یا آینده: نوشتن نامه به خودتان برای ایجاد حس زمان و پایداری.
نوشتن، نوری در دل تاریکی
در روزهای پساجنگ ایران، ژورنال‌نویسی نه فقط یک راهکار فردی، بلکه یک کنش جمعی و تاریخی است. نوشتن به ما کمک می‌کند که در میان آشوب و ناامنی، سلامت روان خود را حفظ کنیم، معنای زندگی را بیابیم و روایت خود را ثبت کنیم. دفترچه‌ی شما، یک پناهگاه امن و همراه همیشگی است؛ نوری که مسیر زندگی را روشن می‌کند و برای آیندگان میراثی ارزشمند خواهد بود.
