بیماریهای روان‌تنی چیست؟ ممکن است خون‌ریزی بیش از حد هنگام قاعدگی را تجربه کرده باشیم و یا دچار درد‌های عضلانی شده باشیم اما نتوانیم هیچ دلیل جسمانی برایش پیدا کنیم. درست در همین لحظه است که اختلال روان‌تنی به سراغ ما آمده است. اما اختلال روان‌تنی چیست؟ منشا و علل آن‌ها چیست؟ و آیا درمان‌پذیر است؟ در این مطلب قصد داریم به بیماریهای روان‌تنی در زنان و حواشی آن بپردازیم.
بیماری روان‌تنی زنان چیست؟
بیماری روان‌تنی وضعیتی روانی است که بروز علائم فیزیکی را در برمی‌گیرد و توضیح پزشکی برای آن‌ها وجود ندارد. در حقیقت می‌توان گفت اختلالی که برای فرد به‌وجود می‌آید جسمی است، اما دلیل جسمانی ندارد بلکه دلیل آن روانی و ذهنی است. کسانی که مبتلا به بیماری روان‌تنی هستند، ممکن است که نگرانی بیش از حد درباره علائم داشته باشند. این امر می‌تواند بر عملکرد روزمره‌شان تاثیر بگذارد.
جالب است بدانیم بسیاری از افرادی که مبتلا به بیماری روان‌تنی هستند فکر می‌کنند که علت مشکل‌شان فیزیکی است نه روانی! هنگامی که به پزشکان مراجعه می‌کنند و پزشک مشکل جسمی در آن‌ها پیدا نمی‌کنند، بیشتر سرخورده می‌شوند.
در زمینه سلامتی بخوانیم: ۱۰ چکاپ ضروری زنان
علل بروز بیماری روان‌تنی چیست؟
بیماریهای روان‌تنی زیرمجموعه اختلالات اضطراب و جز بیماریهای شایع در زنان هستند. شاید مهم‌ترین عوامل به‌وجود آمدن اختلالات روان‌تنی استرس و فشار روانی بیش از حد باشد. فشارهای روانی که می‌تواند ناشی از آشفتگی وضعیت خانوادگی و روابط ما باشد یا ناشی از عدم رضایت از محیط کار و استرس کاری. می‌توان عوامل دیگری را نیز ذکر کرد از جمله:
مشکلات در ابراز احساسات
مصرف الکل و موادمخدر
بیماریهای روانی چون افسردگی و اختلال شخصیت
بیکاری
بیماریهای روان‌تنی چه‌قدر شایع است؟
بیماری روان‌تنی جزو بیماریهای شایع است و در 5 تا ۷ درصد افراد یک جامعه رخ می‌دهد. جالب است بدانیم که زنان حدود ۱۰ برابر بیشتر از مردان مبتلا به بیماری روان‌تنی می‌شوند. بیماری روان‌تنی ممکن است در هر فردی و در هر سنی رخ دهد. مطالعات بسیاری نشان داده است که این عوامل باعث می‌شود خطر بروز اختلالات روان‌تنی بیشتر شود.
چگونه بیماری روان‌تنی برجسم ما تأثیر می‌گذارد؟
بیماری روان‌تنی می‌تواند تقریباً هر قسمت از بدن را تحت تأثیر قرار دهد. این بیماری می‌تواند باعث بروز:
خستگی
درد‌های عضلانی و شکمی
فشار خون بالا
مشکل در تنفس (تنگی نفس).
سوء هاضمه (ناراحتی معده).
سردرد و میگرن
بی‌میلی و ناتوانی جنسی
مشکلات پوستی
زخم معده
آیا جنسیت در بیماری روان‌تنی تاثیرگذار است؟
اختلالات روان‌تنی میان زنان و مردان متفاوت است. مثلا، زنان، معمولاً هنگام استرس و اختلالات روان‌تنی، مبتلا به علائمی مانند خستگی (با وجود خواب کافی) و تحریک‌پذیری و همچنین علائمی مانند نفخ شکم و تغییرات قاعدگی می‌شوند. همچنین اختلالات روان‌تنی در مردان بیشتر شامل درد قفسه سینه، افزایش فشار خون و تغییرات در میل جنسی است.
انواع بیماریهای روان‌تنی شایع در زنان
بیماریهای روان‌تنی زنان از نمایی نزدیک
در این بخش قصد داریم چند اختلال روان‌تنی شایع در زنان را معرفی کنیم. البته از یاد نبریم که اختلالات روان‌تنی که در بالا نیز اشاره کردیم فارغ از جنسیت هستند و هم در زنان به‌وجود می‌آیند هم مردان.
۱-واژینیسموس، اختلالی که ممکن است روان‌تنی باشد
واژینیسموس یا واژینیسم (انقباض غیرارادی واژن) اختلالی است که در آن فرد از برقراری رابطه جنسی ترس دارد چرا که هنگام برقراری رابطه، درد بسیار زیادی را متحمل می‌شود. در حقیقت در این بیماری عضلات واژن به‌طور غیرارادی منقبض می‌شوند. واژینیسموس می‌تواند باعث عصبانیت، از دست رفتن اعتماد به نفس و اضطراب در اشخاص شود.
تجربه تجاوز جنسی یا تجربه ناخوشایند رابطه جنسی، افسردگی و خاطرات دوران کودکی می‌تواند باعث بروز این مشکل در زنان باشد.
۲-بی‌نظمی در قاعدگی ممکن است جزو اختلالات روان‌تنی محسوب شود
این درست است که بی‌نظمی در قاعدگی می‌تواند نشانه حاملگی و یا عفونت و عدم تعادل هورمون باشد. اما می‌تواند دلیل روان‌تنی نیز داشته باشد. بسیاری از اوقات، استرس، اضطراب و یا بحران روانی ناشی از زندگی شخصی باعث می‌شود که دوره زمانی قاعدگی زنان به هم بریزد.
۳-بیماریهای رحم
گاهی اوقات بیماریهای مربوط به رحم، مانند بیماری اندومتریوز یا همان رشد نابه‌جای لایه‌های داخلی رحم، کیست تخمدان، منوراژی یا خون‌ریزی شدید و بیش از حد رحم در هنگام قاعدگی، سرطان رحم، درد مزمن لگن، پرولاپس یا همان افتادگی رحم و….
می‌تواند ناشی از اختلالات اضطرابی باشد. در حقیقت عارضه‌های رحم گاهی اوقات ناشی از تجربیات تلخ گذشته و همچنین سواستفاده جنسی یا خاطرات بد از رابطه جنسی است.
۴-سرطان در زنان می‌تواند ریشه‌های روانی داشته باشد
بسیاری از تحقیقات رابطه بین افسردگی و اضطراب را با سرطان در زنان ثابت کرده‌اند، به‌خصوص سرطان پستان. سرطان پستان شایع‌ترین سرطان در زنان است و همچنین دومین علت مرگ در زنان. علاوه بر عواملی همچون ژنتیک و تغذیه ناسالم، استرس، اضطراب و فشار زیاد روانی نیز یکی از عوامل مهم به وجود آمدن سرطان پستان در زنان است.
بیماریهای شایع در زنان؛ چگونه می‌توانیم بیماریهای روان‌تنی را بشناسیم؟
نکته اولی که باید به آن توجه کنیم این است که هنگام بروز یک مشکل جسمانی اگر پس از آزمایش‌های مربوطه هیچ دلیل فیزیکی برای توضیح یک عارضه در بدن ما پیدا نشد، احتمال دارد مشکل ناشی از اختلالات روان‌تنی باشد اگر:
۱-یک یا چند عارضه که باعث ناراحتی یا اختلال در زندگی روزمره می‌شود.
۲-سابقه این عارضه‌ها حداقل به مدت شش ماه باشد.
۳-افکار مداوم، نگرانی یا اضطراب در مورد عارضه‌ها.
چگونه می‌توانیم بیماری روان‌تنی را درمان کنیم؟
از آن‌جایی که منشا بیماری روان‌تنی جسمانی نیست، اولین قدم می‌تواند رفتن پیش مشاور و روان‌درمان‌گر باشد. اگر منشا خسران روانی ما شناخته شود بسیار در روند درمان ما مفید خواهد بود. اما این بدان معنا نیست که بیماری روان‌تنی ما به‌طور کامل از بین می‌رود، به هر حال درد ما واقعی است و پزشک ما ممکن است به داروهای ضدافسردگی و ضداضطراب نیز متوسل شود.
شاید یکی از مهم‌ترین قدم‌هایی که می‌توانیم در راه مبارزه با اختلالات روان‌تنی برداریم، یادگیری نحوه مدیریت استرس است. شاید این امر زمان‌بر باشد اما به امتحانش می‌ارزد!
راهکار‌هایی برای پیشگیری از بیماری و اختلالات روان‌تنی
۱-قدم اول قطعا مدیریت و کنترل اضطراب و استرس است. اگر بگوییم این مهم‌ترین راه پیشگیری است به بی‌راهه نرفتیم!
۲- ورزش را از یاد نبریم! ورزش علاوه بر سلامت جسم‌مان باعث تقویت و بهبود خلق و خوی ما نیز می‌شود.
۳-الکل و سیگار را محدود کنیم! از جایی به ما ضربه خواهند زد که انتظارش را نمی‌کشیدیم!
۴-خواب کافی را فراموش نکنیم! ۸ ساعت خواب روزانه باعث تامین انرژی مورد نیاز ما در روز می‌شود.
۵-مدیتیشن نه تنها استرس و اضطراب ما را کاهش می‌دهد بلکه باعث افزایش اعتماد به نفس و آرامش ما نیز می‌شود.
۶-رژیم غذایی سالم را دریابیم! رژیم غذایی سالم نه تنها باعث می‌شود که ما وزن متناسبی داشته باشیم بلکه بر خلق و خوی ما نیز تاثیر مستقیم دارد.
بیماریهای روان‌تنی: این در گرو آن!
شاید بیماریهای روان‌تنی همان محل تلاقی سلامت جسمی و روانی ما باشد و به خوبی گره‌خوردگی این دو را به ما نشان دهد. جایی که آسیب به سلامت روان، یا استرس و اضطراب زیاد خودش را در یک عارضه جسمی نمایان می‌کند. به دلیل نظم اجتماعی و فرهنگ سنتی زنان انگ‌ها و فشارهای روانی بیش‌تری را تحمل می‌کنند. همین امر باعث می‌شود زنان بیشتر به بیماریهای روان‌تنی دچار شوند. بسیار مهم است که علاوه بر افزایش آگاهی در این زمینه، بار دیگر نگرش‌های‌مان را درباره نقش زنان و بار‌های مضاعفی که به دوش می‌کشند، همچنین در معرض آسیب و انواع بیماریهای شایعی که قرار دارند، بازخوانی کنیم.
منابع:
