تاثیر رسانههای اجتماعی چگونه است؟ به قول ارسطو انسان موجودی اجتماعی است و حال با ظهور عصر اینترنت، رسانههای اجتماعی نقش مهمی در زندگی ما ایفا میکنند. اما رسانههای اجتماعی چه تاثیری در زندگی ما دارند. بازگردیم به خصلت اجتماعی بودن انسان.
ما برای پیشرفت در زندگی به همراهی دیگران نیاز داریم و استحکام ارتباطات ما تأثیر زیادی بر سلامت روان و شادی ما دارد. ارتباط اجتماعی با دیگران میتواند استرس، اضطراب و افسردگی را کاهش دهد. حس ارزشمندی به ما دست دهد. آرامش و شادی ایجاد کند. از تنهایی جلوگیری کند و حتی سال ها به عمر ما بیافزاید. از طرف دیگر، فقدان ارتباطات اجتماعی قوی میتواند سلامت روانی و عاطفیمان را با خطر جدی مواجه کند.
در دنیای امروز، بسیاری از ما برای یافتن و ارتباط با یکدیگر به پلتفرمهای رسانههای اجتماعی مانند لینکدین، فیس بوک، توییتر، تلگرام، یوتیوب و اینستاگرام نیاز داریم. در حالی که هر کدام مزایای خود را دارند، مهم است به یاد داشته باشیم که رسانههای اجتماعی هرگز نمیتوانند جایگزینی برای ارتباط انسانی در دنیای واقعی باشند. اگر رسانههای اجتماعی جایگزین ارتباطات واقعی شود، آنوقت ممکن است ما درگیر انزوا، ترس، نومیدی، اضطراب و افسردگی شویم. اما مزایا و معایب رسانههای اجتماعی چیست؟ و رسانههای اجتماعی چه تاثیر بر ما دارند.
مزایای رسانههای اجتماعی
در حالی که تعامل مجازی در رسانه های اجتماعی مزایای روانشناختی مشابه تماس چهره به چهره را ندارد، هنوز راههای مثبت زیادی وجود دارد که میتواند به شما کمک کند در ارتباط باشید و از رفاه خود حمایت کنید.
رسانه های اجتماعی ما را قادر میسازد:
با خانواده و دوستان در سراسر جهان ارتباط برقرار کنیم و به روز بمانیم.
یافتن دوستان و جوامع جدید؛ با افراد دیگری که علایق یا جاهطلبی های مشابه دارند، ارتباط برقرار کنیم.
به اهداف ارزشمند بپیوندیم یا تبلیغ کنیم. افزایش آگاهی در مورد مسائل مهم پیدا کنیم.
در مواقع سخت به دنبال یا ارائه حمایت عاطفی باشیم.
اگر مثلاً در یک منطقه دورافتاده زندگی میکنیم، یا استقلال محدودی داریم، اضطراب اجتماعی داریم یا بخشی از یک گروه به حاشیه رانده هستیم، ارتباط اجتماعی حیاتی پیدا کنیم.
آسانتر از رویارویی چهره به چهره برای خلاقیت و ابراز وجود خود راهی پیدا کنیم.
منابع اطلاعات و یادگیری ارزشمندی را (با دقت) کشف کنیم.
رسانههای اجتماعی و تحولات سیاسی
یکی دیگر از تاثیر رسانههای اجتماعی نقش آنها در تحولات عمیق اجتماعی است. این رسانهها قدرت اعجابآوری در اطلاعرسانی و سازماندهی خودجوش مردمی ایفا میکنند. همچون اتفاقاتی که در انقلاب مصر در سال ۲۰۱۱ افتاد.
نیویورک تایمز پس از پیروزی ترامپ در سال ۲۰۱۶ گزارش داد که “انتخاب دونالد جی. ترامپ شاید واضح ترین تصویری باشد که نشان میدهد در سراسر کره زمین، شبکههای اجتماعی به تغییر اساسی جامعه بشری کمک میکنند.” از آنجایی که رسانههای اجتماعی به مردم اجازه میدهند آزادانهتر با هم ارتباط برقرار کنند، به ایجاد سازمانهای اجتماعی تأثیرگذار شگفتآوری در میان گروههایی که زمانی به حاشیه رانده شده بودند، منجر میشود.
معایب رسانههای اجتماعی
رسانههای اجتماعی یک پدیده نوظهور هستند و همین امر باعث شده مطالعات کمتری درباره این پدیده موجود باشد. بنابراین با قطعیت نمیتوان از مواردی که در زیر آوردیم سخن گفت. اما میتوان بهطور تقریبی از آنها حرف زد. در زیر چند مورد از معایب رسانههای اجتماعی را ذکر کردیم.
رسانههای اجتماعی ظاهر دروغین ایجاد میکنند
حتی اگر میدانیم تصاویری که در شبکههای اجتماعی میبینیم دستکاری شده است و بهتر از آن چیزی است که واقعیت به ما نشان میدهد، باز هم میتوانند باعث شوند در مورد ظاهرمان یا آنچه در زندگیمان میگذرد احساس ناامنی کنیم. مثلا، همه ما میدانیم که افراد دیگر تمایل دارند فقط نکات برجسته زندگی خود را به اشتراک بگذارند. در شبکههای اجتماعی افراد به ندرت نقاط ضعف خود را که همه تجربه می کنند، به اشتراک میگذارند. اما این احساس حسادت و نارضایتی ما را ازبین نخواهد برد. آن هم زمانی که ما به عکسهای فوق لاکچری دوستانمان در تعطیلات آخر هفتهشان در اینستاگرام چشم دوختیم. یا هنگامی که در مورد تبلیغ جدید هیجان انگیز آنها در محل کار مطلع میشویم.
در این میان تاثیر مستقیم رسانهها بر آنچه زنان را به سمت خودسرزنشگری میبرد هم موضوع مهمی است که همواره به آن پرداختیم:
لینک بادی شیمینگ
خشونت و زورگویی سایبری
حدود ۱۰ درصد از نوجوانان گزارش میدهند که در رسانه های اجتماعی مورد آزار و اذیت قرار میگیرند و بسیاری از کاربران دیگر در معرض نظرات توهین آمیز قرار میگیرند. این هم جزوی از تاثیر رسانههای اجتماعی است که مخرب است. پلتفرمهای رسانههای اجتماعی مانند توییتر میتوانند کانونی برای انتشار شایعات مضر، دروغها و سوءاستفادههایی باشند که میتوانند زخمهای عاطفی ماندگاری بر جای بگذارند.
ترس از دست دادن (FOMO)
در حالی که سابقه FOMO بسیار طولانیتر از رسانههای اجتماعی بوده است، به نظر میرسد سایتهایی مانند فیس بوک و اینستاگرام این احساس را تشدید میکنند که دیگران بیشتر از ما سرگرمی دارند یا زندگی بهتری میکنند. این ایده که چیزهای خاصی را از دست میدهیم، میتواند بر عزت نفس مان تأثیر بگذارد، اضطراب ما را تحریک کند و به استفاده بیشتر از رسانههای اجتماعی دامن بزند. FOMO میتواند ما را وادار کند که هر چند دقیقه یکبار موبایل خود را برداریم تا بهروزرسانیهای اینستاگرام یا فیسبوک را بررسی کنیم.
افسردگی و اضطراب؛ روی دیگر رسانههای اجتماعی
انسان برای داشتن سلامت روانی نیاز به تماس مستقیم و چهره به چهره دارد. هیچ چیز به اندازه تماس چشم به چشم با کسی که به ما اهمیت میدهد یا در آغوش گرفتن عزیزی استرس را کاهش نمیدهد و خلق و خویمان را سریعتر یا موثرتر تقویت نمیکند. هرچه تعامل با رسانه های اجتماعی را بر روابط شخصی اولویت دهیم، بیشتر در معرض خطر ابتلا یا تشدید اختلالات خلقی مانند اضطراب و افسردگی خواهیم بود.
انزوا
مطالعه ای در دانشگاه پنسیلوانیا نشان میدهد که استفاده زیاد از فیس بوک، اسنپ چت و اینستاگرام باعث افزایش احساس تنهایی میشود. برعکس، این مطالعه نشان داد که کاهش استفاده از رسانه های اجتماعی در واقع میتواند باعث شود کمتر احساس تنهایی و انزوا کنیم و سبک زندگی کلی ما را بهبود بخشد.
رسانههای اجتماعی خودشیفتگی را در ما تقویت میکند
به اشتراک گذاری سلفی های بیپایان و تمام افکار درونی ما در رسانه های اجتماعی میتواند یک خود محوری و خودشیفتگی ناسالم ایجاد کند و ما را از ارتباطات واقعی دور کند. مدام به این فکر خواهیم کرد که خودمان را چگونه در شبکههای اجتماعی نمایش بدهیم. این امر میتواند به دوپارگی شخصیت ما نیز بینجامد.
در این میان مذاکرات یک طرفه بدون مخاطب مستقیم نیز میتواند ما را به وهمی از آگاهی برساند که سطحی است. از سوی دیگر جایگزین شدن مطالب و بررسیهای عمیق با تحلیلهای کپسولی نیز ممکن است ما را به تصوری اشتباه از عمق دانش خودمان سوق دهد.
در این مقاله سعی کردیم به مزایا و معایب رسانههای اجتماعی بپردازیم اما قطعا رویکردهایی وجود دارد که میتوان رابطه ما را با رسانههای اجتماعی مدیریت کند. میتوانید از اینجا این تکنیکهای فردی را مطالعه کنید.
