در حالی که در بحران‌های اجتماعی و جنگ، جامعه با موجی از ترس، عدم قطعیت و نگرانی از آینده روبرو می‌شود. فراتر از خطرات جانی و روانی، سایه‌ای از ترس از دست دادن کسب‌وکار و شغل، دغدغه روزمره مردم شده است. در این شرایط، مسئولیت اجتماعی سازمان‌ها (CSR)، دیگر فقط یک انتخاب نیست؛ بلکه ستون فقرات تاب‌آوری جمعی است.
حمایت دو سویه
فراتر از وظیفه شغلی، در شرایطی که بسیاری از افراد نگران آینده معیشتی خود هستند، نقش اجتماعی ما، همدلی دو سویه میان کارفرما و پرسنل است. این حمایت، نه تنها یک اقدام بشردوستانه است، بلکه سرمایه‌گذاری بلندمدت بر روی سرمایه انسانی ساختن دوباره آینده است.
مسئولیت اجتماعی در ابعاد درون‌سازمانی
در تعریفی جامع، سازمان‌ها نهادهای اجتماعی کوچک هستند که توان اجرایی بزرگی برای ادامه حیات جامعه خواهند داشت. وظایف این نهادها و افراد مشغول در آن‌ها، در صورتی که با نقش خود در مسئولیت‌های اجتماعی آمیخته شود، بار بزرگی از دوش اجتماع برخواهد داشت.
گفتگو در مورد امنیت شغلی و مالی: جنگ فراتر از جان‌ها، معیشت جامعه آسیب‌دیده ایران را هدف گرفته است. در این شرایط شفافیت در مورد وضعیت سازمان و برنامه‌ها برای حفظ مشاغل، می‌تواند اضطراب کارکنان را به شدت کاهش دهد. در صورت امکان، پرداخت حقوق و مزایا در موعد مقرر، حتی با وجود چالش‌ها، نشانه تعهد سازمان است. ارائه‌ی تسهیلات مالی کوچک یا وام‌های اضطراری می‌تواند بار سنگینی را از دوش کارکنان بردارد.
سلامت و امنیت روانی: محیط‌های کاری در زمان جنگ می‌توانند به کانون ابراز استرس تبدیل شوند. فراهم کردن دسترسی به مشاوره روانشناختی رایگان یا کم‌هزینه، برگزاری کارگاه‌های مدیریت استرس و اضطراب، و حتی ایجاد فضاهای امن برای گفتگو در محل کار، نقش مهمی در حفظ سلامت روان کارکنان به عنوان بخش مهمی از نظام فعال اجتماعی دارد.
انعطاف‌پذیری در کار: با توجه به ناامنی و مشکلات تردد، انعطاف‌پذیری در ساعات کاری، بررسی امکان دورکاری، و درک شرایط اضطراری (مانند رسیدگی به خانواده یا پناه‌گیری)، می‌تواند فشار زیادی را از دوش کارکنان بردارد.
خلاقیت در راستای مسئولیت اجتماعی: با هدف حفظ مشاغل سازمان‌ها می‌توانند با خلاقیت، وظایف جدیدی برای پرسنل تعریف کنند؛ مثلاً، اگر واحد تولید یا خدمات فیزیکی دچار مشکل شده، پرسنل می‌توانند در حوزه مکتوب سازی فرآیندها، تولید محتوا برای اطلاع‌رسانی، فعال کردن بخش CSR شرکت، یا حتی برنامه‌ریزی برای بازسازی و کمک‌های پس از بحران نقش‌آفرینی کنند.
مسئولیت اجتماعی؛ هر کجا ایستاده‌ای فقط یک قدم جلوتر بیا
خلاقیت و انعطاف در ارائه خدمات: پاسخ به نیازهای اجتماع
بحران‌ها، با وجود سختی‌ها، فرصت‌هایی برای نوآوری و همسویی با نیازهای جدید جامعه ایجاد می‌کنند. سازمان‌ها می‌توانند با تغییر رویکرد و خلاقیت، نه تنها به بقای خود کمک کنند، بلکه نقشی حیاتی در حمایت از مردم ایفا کنند.
تغییر خط تولید/خدمات: همانند دوران پاندمی که بسیاری از کارخانه‌ها خط تولید خود را به تولید ماسک و ضدعفونی‌کننده تغییر دادند، در شرایط جنگی نیز، سازمان‌ها می‌توانند محصولات یا خدمات خود را برای برطرف کردن نیازهای فوری جامعه (مانند تولید اقلام ضروری، بسته‌بندی غذا، ارائه خدمات درمانی سیار یا حتی سرپناه) تطبیق دهند.
شبکه‌سازی و همکاری: اگر باب گفتگو در قلب سازمان‌ها باز باشد. تجمیع منابع و ارتباطات منجر به همکاری با سازمان‌های غیردولتی، نهادهای امدادی و حتی سایر کسب‌وکارها برای ارائه کمک‌های متمرکز و موثرتر می‌شود. این می‌تواند شامل کمک‌های لجستیکی، توزیع اقلام ضروری، یا ارائه تخصص و اعزام نیروی کار باشد.
اطلاع‌رسانی و آموزش: برندها با داشتن پلتفرم‌های ارتباطی گسترده، می‌توانند در اطلاع‌رسانی صحیح و آموزش راهکارهای مقابله با بحران (مانند نکات ایمنی، محل پناه‌گاه‌ها، مراکز درمانی) نقش موثری داشته باشند و با شایعات مبارزه کنند.
نقش واحد منابع انسانی در حفظ سلامت و امنیت روانی-اجتماعی
در بحران‌های اجتماعی، دپارتمان منابع انسانی به عنوان ستون ادامه حیات سازمان نقش مهمی برعهده خواهد داشت. این دپارتمان با ایجاد بسترهای گفتگو موثر، مدیریت بحران، همدلی، انعطاف پذیری و … رویکردهای سازمان را تعریف می‌کند و تاب‌آوری را به سازمان بازمی‌گرداند.
پل ارتباطی و همدلانه: منابع انسانی باید پل ارتباطی بین مدیریت و کارکنان باشد. انتقال شفاف اطلاعات و پیشنهادات با لحنی همدلانه و درک‌کننده، بسیار مهم است.
مدیریت بحران پرسنلی: تدوین پروتکل‌های واضح برای مواقع اضطراری (مانند پناه‌گیری، اطلاع‌رسانی وضعیت سلامت کارکنان، برنامه‌ریزی برای بازگشت به کار پس از خطر)، از وظایف اصلی HR است.
سلامت روان و حمایت روانی-اجتماعی: HR باید اطمینان حاصل کند که منابع کافی برای حمایت از سلامت روان کارکنان فراهم است. این شامل دسترسی به مشاوران، برگزاری جلسات گروهی برای تبادل تجربه، و آموزش مدیران برای تشخیص علائم استرس و اضطراب در تیم‌هایشان است. تشویق به گروه‌های حمایت در محل کار، که افراد با تجربه‌های مشابه بتوانند با هم صحبت کنند و از هم حمایت کنند، بسیار مؤثر است.
سلامت اجتماعی؛ چگونه می‌توانیم زندگی اجتماعی بهتری داشته باشیم
حفظ انسجام تیمی: در شرایطی که همکاران ممکن است احساس تنهایی و ترس کنند، HR می‌تواند با فعالیت‌هایی مانند جلسات آنلاین تیمی (حتی برای احوالپرسی ساده) ارتباطات را حفظ کند و سازمان را همراه جامعه نگه‌داردو
سلامت اجتماعی؛ چگونه می‌توانیم زندگی اجتماعی بهتری داشته باشیم
تأثیر کنش سازمان‌ها بر برندینگ و برند کارفرمایی
کنش‌های سازمان‌ها در شرایط بحرانی، عمیقاً بر اعتبار بلندمدت برند و جایگاه آن‌ها به عنوان یک کارفرما تأثیر می‌گذارد. در جامعه‌ای که از عدم حمایت می‌ترسد، سازمان‌هایی که در کنار مردم می‌ایستند، به قهرمانان واقعی تبدیل می‌شوند.
برند کارفرمایی قوی‌تر
سازمان‌ها در بحران فرهنگ درونی خود را بازیابی می‌کنند. سازمانی که از کارکنان خود در شرایط سخت حمایت می‌کند و مسئولیت اجتماعی خود را می‌پذیرند به عنوان یک کارفرمای مسئولیت‌پذیر و همدل شناخته می‌شود. این امر به حفظ کارکنان فعلی و جذب نیروی کار باکیفیت در آینده کمک می‌کند.
کارکنان خود بهترین سفیران برند کارفرمایی هستند و تجربیات مثبتشان در دوران بحران، در ذهن و زبانشان باقی خواهد ماند.
قدردانی از قهرمانان واقعی
در پایان، سلامتپاد مسئولیت اجتماعی خود می‌داند از تمامی قهرمانان گمنام جامعه که در خط مقدم این بحران ایستاده‌اند، قدردانی کند. آتش‌نشانان، کارکنان زیرساخت‌ها (مانند برق، آب، گاز)، کادر درمان، کارکنان حمل‌ونقل و همه کسانی که با وجود خطر، به حفظ نبض زندگی جامعه کمک می‌کنند. مسئولیت اجتماعی سازمان‌ها، در کنار تلاش این عزیزان، می‌تواند راه را برای تاب‌آوری و گذار از این روزهای دشوار هموار سازد.
