رضایت شغلی چقدر دست یافتنی است؟ اصلا می‌شود شرایطی را تصور کرد که به آن رسید؟ گاهی اوقات درآمد بیشتر ما را وسوسه می‌کند تا یک شغلی را بپذیریم، بدون اینکه بدانیم آیا این شغل هیچ‌گونه نسبتی با ویژگی‌های شخصیتی و روانی ما دارد یا نه.
اما ممکن است شغلی با درآمد کمتر برای ما آرامش خاطر بیشتری به ارمغان آورد چرا که به روحیات ما نزدیک‌تر است. پس قدم اول در رسیدن به حس رضایت «خودشناسی» است.
چطور خودشناسی به رضایت شغلی کمک می‌کند
خودشناسی بخش مهمی از پیشرفت شغلی ما است، چرا که مجبوریم به خودمان به گونه‌ای شفاف و عینی نگاه کنیم.
در انتخاب یک شغل به این فکر کنیم که چه کسی هستیم، از چه چیزی لذت می‌بریم و مهارت ما چیست. شناخت از خود یک عامل مهم در انتخاب شغل مناسب است.
اگر شاغل هستیم یا قصد داریم شغل جدیدی انتخاب کنیم باید به چند سوال مهم پاسخ دهیم: این شغل کاری است که ما دوست داریم انجام دهیم؟ آیا با ارزش‌های مورد نظر ما همخوانی دارد؟ آیا جایی برای رشد وجود دارد؟
هنگامی که خودمان را درک می‌کنیم، شروع به درک تفاوت‌های خود با دیگران می‌کنیم. زمانی که این تفاوت‌ها را درک می‌کنیم، شروع به درک چگونگی کار موثرتر با دیگران می‌کنیم. در تحقیقی که گروه Eurich منتشر کرده است تنها ۱۰ الی۱۵ درصد افراد واقعا خودآگاهی دارند!
چگونه بدانم خودم را می‌شناسم؟
دکتر دایان گاردنر، مدرس روانشناسی در دانشگاه ماسی می‌گوید : “طنز ماجرا اینجاست کسانی که نگران خودشناسی خود هستند، همان کسانی هستند که خودشناسی نسبت به خود دارند و کسانی که نسبت به خودشناسی بی‌تفاوت‌اند آن نگرانی را ندارند.”
می‌توان خیلی ساده خودشناسی را توانایی شناخت خود تعریف کرد. وقتی ما خودمان را بشناسیم و نسبت به خودمان آگاه باشیم، یعنی با نقاط قوت و ضعف‌مان آشنا هستیم. احساس‌های‌مان را بهتر درک می‌کنیم، بر مبنای آن عمل کنیم و با همکاران‌مان تعامل کنیم. اما چگونه می‌توانم شناخت از خودمان را بهبود ببخشیم و کار مناسب خود را بیابیم؟
۱-خودکاوی کنید
تجربیات گذشته خود را تجزیه و تحلیل کنیم، ارزش‌های خود را روشن کنیم و درک بهتری از مهارت‌های خود پیدا کنیم. پاسخ‌های خود را بنویسیم. خودکاوی مداوم به افراد کمک می‌کند تا ظرفیت واقعی خود را درک کنند. حوزه‌هایی از زندگی شخصی و حرفه‌ای را که نیاز به بهبود دارند را مرور کنیم.
۲- از دیگران فیدبک بگیرید
فیدبک گرفتن از دیگران باعث می‌شود شکاف بین آن‌گونه که ما خودمان را می‌بینیم و آن‌گونه که دیگران ما را می‌بینند کمتر شود. همچنین ما از فیدبک دیگران، سطح تعامل و تنش آن شخص را با خودمان متوجه می‌شویم.
۳- از تست‌های خودشناسی و شخصیت‌شناسی شغلی کمک بگیریم تا رضایت شغلی بیشتری را تجربه کنیم
می‌توانیم از تست‌های معتبر خودشناسی و شخصیت‌شناسی شغلی استفاده کنیم. این تست‌ها به ما کمک می‌کند که خودمان را بهتر بشناسیم و همچنین به ما در انتخاب شغل مناسب کمک می‌کنند. تست‌هایی همچون تست شخصیت‌شناسی MBTI ، تست رغبت‌سنجی هالند(مناسب برای هدایت شغلی)، تست IQ و EQ.
۴-خودآگاهی حسی داشته باشید
خود آگاهی حسی به ما کمک می‌کند که بفهمیم با یک کار یا یک محیط کاری ارتباط حسی خوبی برقرار می‌کنیم یا نه. اگر اضطراب یا تنش زیادی را تجربه می‌کنیم به آن توجه کنیم.
چه چیزهایی شما را در یک محیط کار نگه می‌دارد؟
فاکتور‌های رضایت شغلی بسته به افراد مختلف متفاوت است. ممکن است ما به سازمانی شلوغ علاقه داشته باشیم یا محیط کاری با کارکنان اندک را بپسندیم. شاید هم علاقه ما به ساعات کاری منعطف باشد و یا برعکس ساعات کاری دقیق و منظم ما را علاقه‌مند می‌کند. این فاکتورهایی که در اینجا اشاره می‌کنیم لزوما برای همه افراد رضایت‌بخش نیستند اما می‌توان آن‌ها را در نظر گرفت.
۱-فرهنگ سازمانی
فرهنگ سازمانی محیط کار ما بر رضایت شغلی ما تاثیر مستقیم دارد. ارزش‌های سازمانی مبتنی بر توجه و تعامل با کارکنان در یک سازمان می‌تواند بسیار برای‌مان خرسندی به همراه بیاورد.
۲- امنیت شغلی در کسب خشنودی از کسب و کار ما اهمیت بسزایی دارد
بسیار مهم است که ما کارهای خود را در مقام کارهای بلندمدت و با دوام برای محیط کارمان در نظر بگیریم. اینکه جای پای محکمی در سازمان خود داریم و رابطه ما با محیط کارمان مبتنی بر شفافیت، صداقت و امنیت روانی است.
۳-فرصت‌های متنوع شغلی
اگرما در پروژه‌های متنوع در محیط کاری‌مان درگیر شویم باعث می‌شود که احساس یکنواختی نکنیم و همچنین کار برای ما خسته‌کننده نشود. این امر برای ما رضایت شغلی را همراه دارد.
۴-تعامل در محیط کار
ممکن است برای ما هم مهم باشد که بتوانیم ایده‌های خود را با دیگران به اشتراک بذاریم و دیگران نیز به ما در کارمان کمک کنند. تعامل آزادانه در محیط کاری باعث افزایش رضایت شغلی می‌شود.
این چهار عامل که اشاره کردیم تنها عوامل رضایت شغلی نیستند. می‌توان به عواملی مثل حقوق و مزایا، امکان توسعه شغلی، ارتباطات بین فردی، پاداش‌ها و غیره اشاره کرد.
اما باید از عواملی که منجر به نارضایتی شغلی می‌شود نیز صحبت کرد.
زبان بدن و موفقیت در محیط کاری
محیط کار سمی و نارضایتی شغلی؟
کنفوسیوس می‌گوید: ” کاری که عاشق آن هستید را انتخاب کنید، پس از آن، هرگز مجبور نخواهید شد یک روز در زندگی خود کار کنید.”
این مهم است که بدانیم چه شرایطی باعث می‌شود که محیط کار برای ما عذاب‌آور شود.
۱-عدم قدردانی در محیط کار
این بسیار مهم است که ما در محیط کاری‌مان احساس کنیم که به کارمان توجه می‌شود و از آن قدردانی می‌شود. احساس ارزشمندی در محیط کاری چیزی فراتر از بررسی عملکرد کاری ما است. در محیط کاری از همکاران و روسای خود توقع داریم که حس ارزشمند بودن را به ما القا کنند. در غیر این‌صورت محیط کار عذاب‌آور می‌شود.
۲- چشم‌انداز محدود رشد شغلی با رضایت کاری شما در تعارض است
آن چیزی که شاید باعث نارضایتی شغلی ما شود عدم امکان رشد در محیط کاری است. مایکل پیچ براساس شاخص اعتماد شغلی سه ماه نخست ۲۰۱۷ به نتایجی در خور توجه دست یافته. او می‌گوید سه دلیل اصلی که مردم هند دنبال شغل هستند این سه باور است: کسب مهارت‌های جدید (۴۸٪ از پاسخ‌دهندگان)، تعادل بهتر بین کار و زندگی (۳۹٪) و درآمد بالاتر (۳۴٪).
ما زمانی احساس رضایت شغلی می‌کنیم که کارفرمایان ما محیطی مناسب برای رشد و موفقیت شغلی فراهم کنند. شاید ما انتظار داشته باشیم که مدیران‌مان زمانی مناسب را برای ما اختصاص دهند. این خواسته گزافی نیست. ما نیاز داریم به اینکه مهارت‌های مرتبط با حوزه کاری‌مان درنظر گرفته شود.
۳-نبود امکانات آموزشی و توسعه شغلی
شاید برای ما همچون خیلی از افراد مهم باشد جایی که در آن کار می‌کنیم به توسعه شغلی‌مان اهمیت دهد. اگر محل کار ما نسبت به آموزش ما بی‌اعتنا باشد باعث ایجاد نومیدی در ما می‌شود. امکاناتی همچون آموزش مجازی، آموزش حضوری و منابع گسترده برای یادگیری.
بسیاری عوامل دیگر همچون عدم پرداخت به‌موقع حقوق و مزایا، قراردادی بودن کار، منعطف نبودن مدیریت با کارکنان و حتی دیزاین محیط کار و نور آن نیز می‌تواند باعث شود ما از کار خود راضی نباشیم.
چرا رضایت شغلی اینقدر مهم است؟
رضایت شغلی کارمندان یکی از دغدغه‌های مهم بیشتر صاحبین کسب و کار است؛ چون ثابت‌شده این فاکتور چقدر در بهره‌وری یک تیم موثر است. با همین دیدگاه واحد منابع انسانی به مرور اهمیت بیشتری نسبت به قبل پیدا کرده. دلیل این امر آن است که یک فرد شاغل فقط یک فرد شاغل نیست که سال‌ها در شرکت می‌ماند؛ بلکه نماینده‌ای برای شرکت‌ها یا هر محیط کاری است. یک شاغل راضی از کار خود می‌تواند به رفع دلهره دیگران کمک کند. او می‌تواند از محل کار خود دفاع نماید و همچنین باعث افزایش بهره‌وری شرکت خود گردد.
رضایت شغلی و سلامت روان
بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی سلامت روان:
حالتی از سلامتی است که در آن فرد به توانایی‌های خود پی می‌برد، می‌تواند با استرس‌های عادی زندگی کنار بیاید، به نحو مؤثری کار کند و به جامعه خود کمک کند.
سلامت روان می تواند بر زندگی روزمره، روابط و سلامت جسمانی ما تأثیر بگذارد. مراقبت از سلامت روان می تواند توانایی ما را برای لذت بردن از زندگی بالا ببرد. انجام این کار مستلزم دستیابی به تعادل بین فعالیت‌های زندگی، مسئولیت‌ها و تلاش برای دستیابی به تاب‌آوری روانی است.
در دنیایی که هر روز با چالش‌های مختلفی در زندگی شخصی و اجتماعی مواجه هستیم، اگر رضایت شغلی هم نداشته باشیم، سلامت روان ما در معرض تهدید بزرگی قرار می‌گیرد.
عدم رضایت شغلی و استرس
رضایت شغلی رضایت کلی ما از زندگی را نیز افزایش می‌دهد. بر اساس این تحقیق حتی اگر رضایت شغلی مناسب نداشته باشیم اما فکر کنیم که رضایت شغلی ما در حال بیشتر شدن است، احتمال بروز استرس و اضطراب در ما کاهش می‌یابد.
اگر ما رضایت شغلی نداریم، قدم اول، شناخت صحیح خودمان است. ما باید به نقاط ضعف و قوت‌مان آگاه شویم. این امر به ما کمک می‌کند تا شغل مناسب خود را بیابیم و یا بهتر با محیط کاری خودمان منطبق شویم. به رضایت شغلی خود بسیار اهمیت دهیم چرا که تاثیر بسیار زیادی بر سلامت روان دارد. رضایت شغلی ما فقط رضایت از کارمان نیست رضایت از روند زندگی‌مان است.
