فرقی نمی‌کند زمینه ژنیتیکی و خانوادگی سرطان سینه داشته باشیم یا نه؛ بهتر است معاینه سرطان سینه (BSE) ) را به عنوان روتین ماهانه خودمراقبتی بعد از سن بلوغ در برنامه داشته باشیم؛ بررسی سلامت پستان‌ها، فرآیندی است که بخشی از آن می‌تواند به صورت ماهانه و منظم توسط خودمان انجام شود و هزینه یا زمان خاصی نمی‌برد.
در واقع خودآزمایی پستان یک روش غربالگری است که می‌توانیم در خانه برای بررسی توده‌های پستان انجام دهیم. این روش یک تکنیک مکمل برای چکاپ‌هایی مثل ماموگرافی است که توصیه می‌شود سالانه انجام شود.
چرا خودآزمایی سرطان سینه مهم است؟
سرطان سینه در صورت تشخیص زودهنگام نشانه‌ها به راحتی قابل کنترل خواهد بود. در واقع بیشتر زنانی که در مراحل پیشرفته سرطان سینه متوجه بیماری خود شده و دچار پروسه سخت درمان می‌شوند، در صورت آگاهی زودتر از اهمیت خودآزمایی پستان و داشتن آگاهی در مورد نشانه‌های اولیه، احتمالا می‌توانستد ریسک بیماری را کم کرده و درمان آن را آسان کنند.
بیشتر بخوانیم: سندرم خستگی مزمن بیماری شایع در زنان
ضرورت آشنایی با بدن
بدن آگاهی تمرینی است که با انواع ورزش، مدیتشن و یوگا به دست می آید: اما برای مراقبت ویژه‌تر از بدن‌مان، مثلا سلامت سینه، لازم است آگاهی و دانش بیشتری کسب کنیم. علائم سرطان سینه می‌تواند در افراد مختلف فرق کند. برخی افراد اصلاً هیچ علایمی ندارند. پس با خودآزمایی پستان به صورت ماهانه، چکاپ سالانه ماموگرافی را نباید حذف کرد؛ با این حال، خودآزمایی پستان کمک می‌کند تا خودمان با شکل، اندازه و بافت طبیعی سینه‌های خود آشنا شویم؛ این مهم است چون حتی اگر در مورد علایم دانش نداشته باشیم، با درک وضعیت طبیعی سینه، هر اتفاق غیر طبیعی را متوجه خواهیم شد.
برخی از علائم هشدار دهنده سرطان سینه
- توده جدید در سینه یا زیر بغل.
- ضخیم شدن یا تورم بخشی از سینه.
- تحریک شدگی یا گودی پوست سینه.
- قرمزی یا پوسته پوسته شدن پوست در ناحیه نوک سینه یا سینه.
- کشیدگی نوک پستان یا درد در ناحیه نوک پستان.
- ترشحات غیرعادی از نوک سینه به غیر از شیر مادر، از جمله خون.
- هر گونه تغییر در اندازه یا شکل سینه.
- درد در هر ناحیه از سینه.
به خاطر داشته باشیم که این علائم ممکن است با سایر بیماری هایی که سرطان نیستند نیز رخ دهند.
خودآزمایی برای آگاهی از سرطان سینه
کافی است یک روز مشخص را در تقویم خود علامت بزنیم و هر ماه همان روز به این کار اختصاص دهیم. بهترین زمان برای انجام، چند روز پس از پایان چرخه قاعدگی ماهانه است. چراکه تغییرات هورمونی می‌تواند بر اندازه و احساس سینه‌ها تأثیر بگذارد. بنابراین بهتر است وقتی سینه‌ها در حالت عادی خود قرار دارند، معاینه را انجام دهیم. زنانی که قاعدگی ندارد هم باید یک روز خاص را برای انجام امتحان انتخاب کنند، مانند روز اول هر ماه.
همچنین باید یک دفترچه یادداشت برای این کار اختصاص دهیم. این به ما کمک می‌کند هرگونه تغییراتی را که در سینه‌های خود مشاهده کرده ایم، ردیابی و ضبط کنیم. استمرار این کار مهم است و یادداشت‌برداری منظم ذهن ما را برای عادت‌سازی هم آماده می‌کند.
بیشتر بخوانیم: برنامه خودمراقبتی مختص خودمان را نویسیم
چگونه می‌توان خودآزمایی سرطان سینه را انجام داد؟
خودآزمایی پستان دو مرحله دیداری و لمسی دارد. در مرحله دیداری با دانستن علایم غیرعادی می‌توانید آن‌ها را در ظاهر سینه شناسایی کنید.
مرحله اول: مشاهده دقیق ظاهر پستان
با ایستادن در مقابل آینه در حالی که دستان‌تان در دو طرف بدن قرار دارد شروع کنید. بعد از نظر بصری سینه‌های خود را برای موارد زیر بازرسی کنید:
- تغییر در اندازه، شکل یا تقارن
- کمرنگ شدن نوک سینه
- برعکس شدن نوک پستان به سمت داخل
- جمع شدن و چروک شدن نقطه‌ای در پوست
- مشاهده تراکم نامتقارن در قسمت پایین سینه
اول این علائم را در همان حالتی که دست‌هایتان در دو طرف بدن قرار دارد بررسی کنید؛ سپس، بازوهایتان را بالای سر ببرید و در این حالت هم موارد را چک کنید. می‌توانید این علایم ذکر شده را در دفتر یادداشت خود به صورت چک لیست داشته باشید و هر ماه جلویشان تیک بزنید.
مرحله دوم: بررسی لمسی بافت پستان
با استفاده از نوک انگشتان، سینه‌های خود را یک بار در حالت دراز کشیده و یک بار زیر دوش آب با دقت لمس کنید. آب و صابون در حمام به انگشتان شما اجازه می دهد تا به راحتی روی پوستتان سر بخورند و در صورت وجود توده، کیست یا هر بافت غیر عادی راحت‌تر لمسش کنید. با استفاده از فشارهای مختلف و صرف زمان، انگشتان خود را روی سینه‌ها به صورت دورانی ماساژ دهید. حرکت انگشت‌ها را از نوک سینه شروع کرده و اول به سمت بالای سینه یعنی نزدیک استخوان ترقوه، بعد به سمت مرکز یعنی استخوان قفسه سینه و سپس به طرفین یعنی نزدیک زیر بغل بروید. این کار را با قرار دادن یک بازو روی سر خود انجام دهید و با دست دیگر سینه خود را ماساژ دهید. در پایان، نوک سینه های خود را به آرامی فشار دهید تا ترشحات را بررسی کنید.
ریسک خودآزمایی سرطان سینه
خودآزمایی پستان هیچ ریسک پزشکی‌ای ندارد؛ همچنین اگرچه پیدا کردن توده در سینه می‌تواند نگران کننده باشد، اما اکثریت توده‌های سینه بدخیم یا سرطانی نیستند. مخصوصا اگر زود تشخیص داده شوند راحت‌تر هم درمان می‌شوند. پس از ترس خطر بد در بی‌خبری به سر نبریم و این غربالگری ساده را عادت‌سازی کنیم.
قدم بعد از خودآزمایی پستان
اگر توده یا ناهنجاری پیدا کردید، نترسید. به یاد داشته باشید که اکثریت قریب به اتفاق ناهنجاری‌های سینه خوش خیم یا غیرسرطانی هستند. پس با حفظ آرامش یک غربالگری دقیق زیر نظر پزشک انجام دهید. در واقع علاوه بر سرطان، توده‌های سینه می‌توانند به دلایل زیر به وجود بیایند:
- فیبروآدنوما (Fibroadenoma )که یک تومور خوش خیم بافت پستان است.
- بیماری فیبروکیستیک سینه (Fibrocystic disease of the breast ) که تجمع توده‌های دردناک در سینه است که خوش‌خیم بوده و خطرناک و کشنده نیست.
- پاپیلومای اینتراداکتال (Intraductal Papilloma ) که یک تومور کوچک و خوش خیم است که در مجاری شیر ظاهر می‌شود.
- نکروز چربی پستان (Breast fat necrosis) که به توده‌های ایجاد شده توسط بافت چربی اشاره دارد که گاهی به صورت کبودی ظاهر می‌شود.
این که بیشتر توده‌ها یا علایم غیرعادی، نشانه سرطان سینه نیست، بدان معنا نیست که شما باید یک توده یا غیر طبیعی را نادیده بگیرید. اگر توده‌ای پیدا کردید، حتما یک وقت معاینه از پزشک خود بگیرید تا بررسی‌های تخصصی‌تر انجام شود.
از این منابع برای نوشتن این مطلب استفاده کردیم:
