افسردگی یک اختلال روانی رایج است که زنان ۵۰ درصد بیشتر از مردان به آن مبتلا می‌شوند.
با وجود فراگیری این اختلال در سراسر جهان (حدود ۵ درصد از بزرگسالان) سازمان بهداشت جهانی می‌گوید، بیش از۷۵ درصد از مردم در کشورهای با درآمد کم و متوسط هیچ درمانی دریافت نمی‌کنند. نداشتن آگاهی، دسترسی نداشتن به درمان یا ترس از انگ اجتماعی از دلایل درمان نگرفتن افراد افسرده است.
در این مقاله نگاهی می‌اندازیم به دلایل آسیب‌پذیری بیشتر زنان در مقابل افسردگی.
چرا زنان بیشتر افسرده می‌شوند؟
تحقیقات نشان می‌دهد که از هر چهار زن، یک زن در مقطعی از زندگی دچار افسردگی می‌شود.
در حالی که کارشناسان هنوز در تلاشند دقیقاً مشخص کنند که چه چیزی زنان را بیشتر از مردان مستعد ابتلا به افسردگی می‌کند، به نظر می‌رسد عوامل بسیاری از عوامل ژنتیکی، هورمونی، روانی و اجتماعی وجود دارد که در افسردگی زنان نقش دارند.
زمینه‌ژنتیکی در خانواده
اگرچه هر فردی که سابقه خانوادگی افسردگی دارد در معرض خطر ابتلا به آن است، اما زنان در برابر زمینه ژنتیکی آسیب‌پذیرتر هستند.
مطالعات روی دوقلوهای همسان، یا افرادی که دقیقاً ژن‌های مشابهی دارند، نشان می‌دهد که وراثت می‌تواند خطر ابتلا به افسردگی را تا حدود ۴۰ درصد افزایش دهد اما متأسفانه، برخی از جهش های ژنتیکی مربوط به افسردگی شدید، فقط در زنان رخ می‌دهد.
تغییرات هورمونی
زنان تغییرات هورمونی شدیدتری را را در زندگی تجربه می‌کنند و به همین دلیل خطر ابتلا به افسردگی در زنان از نظر بیولوژیکی بیشتر است.
تغییرات هورمونی ممکن است دلیل مستقیم افسردگی نباشد، اما می‌تواند زمینه را برای این اختلال فراهم کند و احتمال آن را افزایش دهد. زنان تغییرات هورمونی شدیدتری را را در زندگی تجربه می‌کنند و به همین دلیل خطر ابتلا به افسردگی در زنان از نظر بیولوژیکی بیشتر است.
قاعدگی: زنان به خاطر چرخه قاعدگی طور منظم نوسانات هورمونی را تجربه می‌کنند.
بارداری: تخمین زده می شود که افسردگی پس از زایمان، تا ۱۵ % از مادران جدید را تحت تأثیر قرار می دهد.
یائسگی: تغییر سطح هورمون ها و تغییرات زندگی در دوران یائسگی و میانسالی زنان نیز، خطر ابتلا به افسردگی را افزایش می‌دهد.
استرس مزمن
سطح بالای استرس مزمن یک عامل خطر مهم برای افسردگی است و زنان بیشتر از مردان می‌گویند که معمولاً احساس استرس می‌کنند. اگر چه دلایل استرس در زنان مختلف متفاوت است اما بیشتر زنان فشار کار، شرایط زندگی و مورد سوءرفتار قرار گرفتن را به عنوان منبع اصلی استرس خود یاد می‌کنند.
استرس مزمن در زنان شاغل بیشتر است. بسیاری از زنان به طور تمام وقت کار می‌کنند و در عین حال مسئولیت کارهای خانه و مراقبت از فرزندان نیز به عهده آن‌هاست و این یعنی استرس و فشار مداوم. همچنین زنان به طور کلی در دنیا بیشتر از مردان در فقر زندگی می‌کنند، والد مجرد هستند یا مورد خشونت فیزیکی، جنسی یا عاطفی قرار می‌گیرند. همه این علاومل می‌تواند به ایجاد یا تداوم افسردگی کمک کند.
از نظر بیولوژیکی هم، زنان بیشتر از مردان مستعد استرس هستند زیرا مطالعات نشان داده که افزایش سطح پروژسترون آن‌ها مانع از کاهش هورمون‌های استرس می شود.
علایم افسردگی در زنان
علائم و نشانه های افسردگی در زنان متفاوت است. برخی از رایج ترین علائم و نشانه ها در زیر ذکر شده است:
- ضعیف شدن تمرکز و حافظه
- احساس گناه بیش از حد یا عزت‌نفس پایین
- ناامیدی نسبت به آینده
- مشغولیت فکری به مرگ یا خودکشی
- اختلال خواب (پرخوابی یا کم‌خوابی)
- تغییر در اشتها یا وزن
- احساس خستگی یا کم انرژی بودن
- احساس پوچی، ناامیدی و اندوه
- از دست دادن علاقه به فعالیت‌های لذت‌بخش قبلی
- علائم فیزیکی. بیماری‌های روان تنی مثل درد یا گرفتگی عضلات، سردرد، مشکلات گوارشی و…
- نوسانات خلقی و میل به گریه
- حمله‌های پنیک
- احساس تنش و استرس
- بی‌علاقه‌گی به فعالیت‌ها و روابط روزمره
تفاوت افسردگی در زنان و مردان
زنان در افسردگی به غذا و دوستان‌شان، برای خوددرمانی روی می‌آورند اما مردان برای خوددرمانی به الکل، تلویزیون، رابطه جنسی یا ورزش روی می‌آورند.
برخی از عوامل متمایز کننده در تفاوت افسردگی بین زنان و مردان عبارتند از:
- زنان خود را مقصر افسردگی می‌دانند. مردان دیگران را مقصر می‌دانند.
- زنان معمولاً هنگام افسردگی احساس غمگینی، بی ارزشی و بی‌تفاوتی می‌کنند. مردان احساس تحریک‌پذیری و عصبانیت دارند.
- زنان در هنگام افسردگی به احتمال زیاد از درگیری اجتناب می‌کنند. مردان بیشتر احتمال دارد که درگیری ایجاد کنند.
- زنان در افسردگی به غذا و دوستان‌شان، برای خوددرمانی روی می‌آورند اما مردان برای خوددرمانی به الکل، تلویزیون، رابطه جنسی یا ورزش روی می‌آورند.
- زنان احساس خستگی و بی‌حالی می‌کنند. مردان احساس آشفتگی و بی‌قراری می کنند.
- زنان به راحتی در مورد احساسات منفی، شک و ناامیدی خود صحبت می‌کنند. مردان آن را پنهان می‌کنند چون تردید به خودشان را نشانه ضعف می‌دانند.
سخنی از سلامتپاد
سالانه بیش از ۷۰۰.۰۰۰ نفر بر اثر خودکشی جان خود را از دست می‌دهند که زمینه‌ساز آن افسردگی است. افسردگی یک اختلال قابل درمان است که به دلیل آسیب‌پذیری بیشتر زنان نسبت به مردان در مورد آن، آگاهی در مورد آن برای زنان ضروری‌تر است.
یکی از مهم‌ترین دلایل مراجعه نکردن افراد برای درمان به خاطر افسردگی، ترس از انگ خوردن در اجتماع یا نا آگاهی نسبت به علایم بیماری افسردگی است. اگرچه در سلامتپاد همیشه در مورد اهمیت خودیاری صحبت می‌کنیم، اما اگر علایم افسردگی بیش از ۲ هفته طول بکشد ۷ ممکن است مطالعه و خودیاری کافی نباشد. احتمالا نیاز به کمک تخصصی یک روان‌درمانگر داشته باشیم.
اگر خودمان این علایم را داریم یا آن‌ها در فردی از نزدیکان‌مان تشخیص دادیم، کمک بگیریم. حضور یک متخصص سلامت روان در سبک زندگی، یکی مهم‌ترین قدم‌هایی است که می‌توانیم برای مراقبت از خود و زندگی‌مان برداریم. آن را از خودمان دریغ نکینم و افراد دیگر را نیز به آن تشویق کنیم.
برای نوشتن این مقاله از منابع زیر بهره برده‌ایم:
www.who.int
www.mindsetsd.com
www.psycom.net
