خیلی از اوقات دلیل حال بد ما از محیط کاری‌مان نه شرایط کاری، که رفتار سمی افراد در محیط کار است. شناخت ویژگی‌های افراد سمی باعث می‌شود در دام روابط مخرب نیوفتیم. کمک می‌کند برای رفتار سمی آماده باشیم و مرزگذاری لازم را در مورد رابطه با این نوع افراد انجام بدهیم.
ولی رفتار سمی در محیط کار دقیقا به چه معناست؟ یک محیط کار سمی چه شکلی است؟
۷ رفتار سمی را بشناسیم
در این مطلب به ۷ رفتار سمی در محیط کار پرداخته‌ایم تا بهتر بتوانیم این افراد را شناسایی کنیم.
۱. سمپاشی ذهنی؛ دروغگویی، انکار، زیر سوال بردن
سمپاشی ذهنی نوعی دست‌کاری در موقعیت است که در آن یک نفر دروغ می‌گوید. نیت می‌تواند به دست آوردن کنترل موقعیت، کنترل بر شخص دیگر یا هر دو وضعیت باشد. این تاکتیکی است که باعث می‌شود قربانیان، قضاوت، افکار و رفتار خود را زیر سوال ببرند.
یک مثال از مواجهه با سمپاشی ذهنی زمانی است که با دیالوگی شبیه این مواجه می‌شویم: «من هرگز این را نگفتم». یعنی فرد مسئولیت حرفی که زده را به عهده نگرفته و آن را انکار می‌کند.
۲. رفتار سمی همکارانی که همیشه بی‌حوصله هستند
بی‌حوصله‌گی خصیصه‌ای است که همه ما گه‌گاه آن را تجربه می‌کنیم. بیشتر ما در انتظار اتوبوس بی‌تاب می‌شویم یا وقتی صف تسویه حساب در فروشگاه خیلی طولانی باشد کلافه می‌شویم.
اما کار کردن با فردی که همیشه بی‌حوصله است سخت است. زمانی که این ویژگی به یک عادت یا الگوی منظم تبدیل شود، می‌تواند در محل کار سمی تلقی شود. این روحیه از طرف یک همکار، مانع روند کار و بهره‌وری ما می‌شود.
البته، بی‌حوصلگی در محل کار اغلب ناشی از محیط‌های پرفشار و کار فشرده است. یعنی محیط‌های کاری که در آن تقاضا برای نتایج سریع بر کیفیت کار اولویت دارد. در این نوع شرایط همه ما ممکن است تسلیم این روحیه سمی شویم.
اگر یک مدیر همیشه فشار بیاورد که عجله کنیم و کارمان را سریع‌تر تحویل بدهیم، اضطراب بیش از حد می‌تواند ما را به بی‌حوصله‌گی بکشاند. همچنین انگیزه‌مان را مخدوش کرده و باعث شود دچار فرسودگی شغلی شویم.
۳. رفتار سمی یک مدیر سمی: کنترل بیش از حد
مدیریت خُرد زمانی اتفاق می‌افتد که یک کارمند تحت نظارت و کنترل بسیار دقیق در محل کار باشد. در این نوع رابطه کاری، معمولاً هر کار به‌شدت توسط رئیس کنترل و بررسی می‌شود. وقتی می‌گوییم هرکاری یعنی هرکاری! میزان اهمیتش تفاوتی ندارد. رئیسی که روی میز ما توقف می‌کند تا کار ما را تماشا کند. مدیری که اصرار دارد هر ایمیلی که می‌فرستیم، برای او هم کپی کنیم و بفرستیم. گاهی اوقات مدیریت خرد باعث می‌شود ما در محیط کار احساس خفگی کنیم و حس کنیم هیچ آزادی عملی نداریم.
مدیریت خرد استقلال افراد را تضعیف می‌کند و همچنین آن‌ها را شبیه به یک کودک بی‌اراده درنظر می‌گیرد. آنچه یک یک مدیر سمی با مدیریت خرد به ما منتقل می‌کند این است که:«من به شما اعتماد ندارم یا به شما احترام نمی‌گذارم».
۴. رفتار سمی افرادی که زیاد غر می‌زنند!
هر چند وقت یک بار شکایت کردن و بیان آن احساسات بخشی از احساسات و عواطف انسانی است. اما وقتی فردی در همیشه آماده شکایت باشد و به اصطلاح یک شکایت در جیب بغلی خود داشته باشد، محیط سمی می‌شود.
مثبت ماندن و لذت بردن از فضای کاری‌مان، وقتی مدام یک نفر در میز بغلی غر می‌زند سخت است. فردی که شکایت می‌کند از هر چیزی می‌تواند ایراد بگیرد. دمای دفتر، کند بودن اینترنت، فناوری قدیمی، جلسات هفتگی بیش از حد و همه چیز. معمولا این افراد هرگز راه حلی هم برای مشکلاتشان ارائه نمی‌کنند و برای حل آن‌ها منفعل هستند.
۵. افرادی که در محیط کار غیبت می‌کنند
گاهی اوقات شایعات اجتناب‌ناپذیر است، اما می‌تواند به سرعت در محل کار سمی تلقی شود. به خصوص زمانی که یک ترفند در سیاست اداره شرکت باشد. نه تنها ما را درگیر حواس پرتی می‌کند و آزاردهنده است، بلکه اعتماد میان همکاران را از بین می‌برد. روحیه تیم را کاهش می‌دهد، به روابط آسیب می‌رساند و مانع بهره‌وری می‌شود.
محیط کاری که در آن افراد پشت سر هم غیبت می‌کنند، نه فقط برای کار بلکه برای سلامت ذهن ما مخرب است.
۶. تکبر و غرور می‌تواند ما را از پا درآورد
گاهی اوقات تکبر با اعتماد به نفس اشتباه گرفته می‌شود. تکبر یک ویژگی سمی است که به عنوان یک مکانیسم دفاعی برای پوشاندن احساس ضعف استفاده می‌شود. افراد متکبر اغلب مغرور هستند، دیگران را تحقیر می کنند، به دستاوردهای خود می‌‍بالند و خود را آگاه‌تر از همکاران خود می‌دانند.
ممکن است با خود بگوییم که فردی که متکبر و مغرور است به دلیل احساس ناامنی‌ایی که می‌کند تکبر و غرور خود را بروز می‌دهد. اما نباید اجازه دهیم که همدلی ما باعث شود در برابر این‌گونه افراد سمی بشکنیم و نتوانیم از خودمان دفاع کنیم.
۷. بی اعتبار کردن همکاران
گاهی در محیط کار بعضی‌ها خواسته یا ناخواسته، اعتباری برای ما و کارمان قائل نیستند. نه تنها قائل نیستند بلکه کار ما را خراب نیز می‌کنند. ممکن است طور شفاهی کار ما را کنار بگذارند یا اعتبار آن را زیر سوال ببرند. به خصوص در مقابل مافوق و دیگر چهره‌های قدرتمند محل کار.
در اصل یک فرد خرابکار، بدترین نوع قلدری را در پیش می‌گیرد. زیرا آن‌ها با له کردن تلاش شما افکار را منحرف می‌کنند و یا نواقص خود را می‌پوشانند. این صفت افراد سمی ناشی از شکنندگی و حرفه‌ایی نبودن خودشان در کارهاست.
سلامت روان به اندازه موفقیت شغلی مهم است
سلامت روان ما به اندازه موفقیت شغلی اهمیت دارد. اگر یک یا چند رفتار در محیط کارمان وجود دارد که آنجا را تبدیل به محیطی سمی کرده، اول باید استراتژی رفتاری با افراد سمی را یاد بگیریم. مرزهای مشخصی بگذاریم و اجازه تخریب روحیه و اعتماد به نفس‌مان را به دیگران ندهیم.
همچنین اگر در حال ارزیابی محیطی برای ادامه همکاری هستیم، آگاهی به این نشانه‌ها باعث می‌شود بدانیم با چه نوع محیطی مواجه هستیم و در موردش تصمیم بگیریم.
نهایتا هرچه بیشتر در محیط کاری آرامش داشته باشیم، زندگی بهتری داریم و آرام‌تریم. چرا که کار ما محل بروز خلاقیت‌ها و توانایی‌های ماست.
