بهداشت قاعدگی یکی از مهم‌ترین مسایل بهداشتی زنان است که در سیاست‌گذاری‌های حوزه سلامت کم‌تر به آن توجه می‌شود. بهداشت قاعدگی سهم موثری در برابری جنسیتی دارد همچنین آموزش و آگاهی‌بخشی در این زمینه کماکان نیازش احساس می‌شود. اما بهداشت قاعدگی دقیقا به چه معناست و چه تاثیری بر برابری جنسیتی دارد.
بهداشت قاعدگی چیست؟
بهداشت قاعدگی مشخصا به وضعیت سلامت کامل جسمی، روانی و اجتماعی در زمینه قاعدگی می‌گویند. نه صرفا به عدم وجود بیماری یا ناتوانی در رابطه با چرخه قاعدگی.
بهداشت قاعدگی علی‌رغم میزان اهمیتش سهم بسیار کمی در استراتژی‌های کلان حوزه سلامت دارد. بهداشت قاعدگی تاثیر مستقیمی بر بهبود کیفیت زندگی دارد. غفلت ساختاری در زمینه بهداشت قاعدگی نسبت مستقیمی با ارزش‌‌ها و هنجارهای قوام‌یافته مبتنی بر مردسالاری در عرصه‌های اجتماعی و سیاسی دارد. این امر باعث به وجود آمدن “نابرابری قاعدگی” می‌شود.
درباره زنان بیش‌تر بخوانیم: تنفر زنان از بدن خود، گمانه‌زنی یا حقیقت علمی؟
تعریف نابرابری قاعدگی و بهداشت قاعدگی
می‌توان نابرابری قاعدگی را این‌گونه تعریف کرد: تبعیض‌های سیستماتیک در دسترسی به مراقبت درمانی، آموزش و دانش در زمینه قاعدگی؛ همچنین تجربه‌ی انگ و بدنامی، محدودیت‌ها و موانع اجتماعی ناشی از قاعدگی.
این تعریف می‌تواند در قیاس با مردان و به‌طور کلی کسانی که قاعدگی را تجربه نمی‌کنند در نظر گرفته شود.
لازم به ذکر است که این تعریف، فقر در زمینه قاعدگی را نیز در برمی‌گیرد؛ یعنی میزان امکان دسترسی به امکانات بهداشتی مربوط به قاعدگی. این میزان امکان دسترسی مربوط به توان مالی و مادی اشخاص می‌شود.
چرا کار بدون دستمزد زنان را آسیب‌پذیر می‌کند؟
آمار‌ها درباره پریودی زنان چه می‌گویند؟
بر اساس مطالعات THINX میان ۱۵۰۰ زن و ۵۰۰ مرد در آمریکا و به نقل از نیویورک تایمز ۵۸ درصد از زنان از پریودی خود خجالت می‌کشند.
۴۲ درصد از زنان در این مطالعه، از قاعدگی خود احساس شرم می‌کنند. در میان این زنان یک پنجم آنان این شرم را تحمیل شده از سوی دوستان مردشان می‌دانند.
۱۲ درصد از زنان شرمگین از پریودی، این شرم را تحمیل‌شده از سوی خانواد‌شان می‌دانند و ۱۰ درصد از آنان از سوی همکلاسی‌هاشان.
یک آمار شوکه‌کننده دیگری که در این زمینه وجود دارد: ۴۴ درصد از مردان در هنگام پریودی همسر یا پارنترشان، با حالت روحی آن‌ها شوخی می‌کنند.
۵۱ درصد از مردان صحبت کردن آزادانه زنان درباره عادت ماهانه در محیط کار رو ناشایست می‌دانند.
این‌ها تنها بخشی از آمار‌های مربوط به بهداشت قاعدگی است که نابرابری قاعدگی را تایید می‌کنند. معمولا در کشور‌های در حال توسعه این آمار‌ها به مراتب بدتر هستند.
اهمیت آموزش بهداشت قاعدگی؛ فرهنگ‌سازی و آگاهی‌بخشی درباره بهداشت قاعدگی
اینکه پریودی را به عنوان یک چرخه طبیعی در نظر نگیریم منجر به ایجاد شرم، تابو، و کج‌فهمی پیرامون چرخه قاعدگی در زنان می‌شود. معمولا در جامعه، عادت ماهانه دختران را به عنوان امری منفی، رازآلود، کثیف و باعث شرمساری تلقی می‌کنند. علاوه بر سیاست‌گذاری‌های برابرمحور درباره پریود زنان و همچنین موضوعات مرتبط با بادی شیمینگ (تن شرمی) لازم است در این زمینه فرهنگ‌سازی لازم انجام شود تا تبدیل به موضوعی طبیعی برای زنان و مردان در جامعه شود. اما باورهای رایج اشتباه درباره قاعدگی چیست؟
باورهای اشتباه درباره قاعدگی
در هر زمینه‌ای اصلاح باورهای اشتباه کمک شایانی به پیشرفت و آگاهی‌بخشی در آن حوزه می‌کند. قاعدگی و بهداشت قاعدگی نیز از این امر مستثنی نیست. عادت ماهانه زنان می‌تواند بین ۳ تا ۷ روز طول بکشد و معمولا هر ۲۸ روز یک‌بار اتفاق می‌افتد. باورهای اشتباه در زمینه پریود زنان گاهی اوقات باعث ایجاد یک فاجعه غم‌انگیز می‌شود. مثلا بر اساس گزارش گاردین در سال ۲۰۱۹، در نپال کلبه‌های قاعدگی وجود دارد که زنان هنگام خونریزی در انزوای کامل در آن‌ها به‌سر می‌برند. در سال ۲۰۱۹، ۴ نفر در این کلبه‌ها جان خود را از دست دادند.
اما باورهای اشتباه رایج در مورد پریود زنان کدامند؟
هنگام قاعدگی نباید دوش بگیری!
بعضی از افراد به اشتباه فکر می‌کنند دوش گرفتن در هنگام پریودی امنیت و سلامت بدن را به خطر می‌اندازد. دلیلی که این افراد می‌آورند این است که آب گرم خونریزی را تحریک می‌کند یا از آن جلوگیری می‌کند. این امر باعث می‌شود اثرات بدی بر بدن و چرخه قاعدگی داشته باشد.
درست است که آب گرم می‌تواند به تحریک جریان خون کمک کند، اما این امر در واقع می‌تواند به تسکین دردهای ناشی از قاعدگی و کاهش تنش عضلانی کمک کند.
هیچ دلیلی برای دوش نگرفتن در طول دوران عادت ماهانه وجود ندارد. به احتمال زیاد، حمام آب گرم و به تبع آن احساس تمیزی، می‌تواند خلق و خوی شما را بهبود ببخشد و به شما کمک می‌کند تا کمی بهتر با علائم دوره پریودی کنار بیایید.
باورهای غلط در دوران پریودی؛ نباید قرص بخوری!
به یک باور رایج اشتباه دیگر که می‌توان اشاره کرد این است که مصرف قرص ضدبارداری در دوران پریودی برای سلامتی خطرناک است.
اما مطالعات شبکه ملی بهداشت زنان آمریکا نشان می‌دهد که جلوگیری از پریود طریق قرص‌های ضدبارداری مفید است. همچنین اکثر پزشکان متخصص زن این رویکرد را بی‌خطر می‌دانند.
برخی افراد حتی استدلال می‌کنند که خارج از نقش پریودی در تولید مثل، پریودها غیرضروری هستند و ضررش بیش از سودش است!
برای خیلی از افراد دوره پریودی همراه با درد، خونریزی شدید، میگرن و حالت تهوع، اختلال در خواب همراه است. به همین دلیل است که خیلی از زنان با مشورت دکتر از قرص‌های ضدبارداری استفاده می‌کنند.
هورمون‌های شادی را جدی بگیریم!
بارداری در دوران پریود؛ آیا در زمان پریودی باردار می‌شویم؟
یکی از افسانه‌های رایج حول محور رابطه جنسی و پریودی است. این باور وجود دارد که در هنگام پریودی زنان باردار نمی‌شوند. خب می‌توانیم به شما بگوییم این باور کاملا اشتباه است!
درست است که در بسیاری از افراد پریودی دوره‌ای است که احتمال حاملگی در آن کم‌تر است اما باید به یک نکته توجه شود. اوج باروری تخمک‌ها به طور معمول، در حدود ۱۲ تا ۱۶ روز پیش از شروع دوره بعدی شروع می‌شود. هنگامی که تخمدان‌ها تخمک‌های تازه تولید و آزاد می‌کنند.
چرخه پریودی معمولا ۲۸ روز یک بار اتفاق می‌افتد اما در برخی از زنان می‌تواند این چرخه کوتاه‌تر باشد و ۲۱ روز باشد. بدیهی است که چرخه کوتاه‌تر بر زمان تخمک‌گذاری تاثیر می‌گذارد. نکته دیگر که بسیار مهم است این است که اسپرم‌ها می‌توانند بین ۵ تا ۷ روز در دیواره تخمک‌ها باقی بمانند. پس احتمال بارداری در دوره پریودی وجود دارد.
آموزش بهداشت قاعدگی؛ سهم همه ما در فرهنگ‌سازی
یکی از بهترین مکان‌ها در زمینه آموزش و شناخت بهداشت قاعدگی مدارس است. سیاست‌های آموزشی می‌تواند به برابری قاعدگی کمک رساند. اما خانواده نیز بسیار حائز اهمیت است چرا که اولین مواجهه دختران با قاعدگی و آگاهی از آن در خانواده اتفاق می‌افتد. توجه این امر مسئولیت هر یک از ما را در قبال این مساله گوشزد می‌کند. مردان نیز در دوران قاعدگی نقش بسزایی دارند. با عادی‌سازی و حمایت عاطفی، خانواده و سیستم آموزشی در جهت آگاهی‌بخشی در زمینه بهداشت قاعدگی و شرم از بدن یا بادی شیمینگ، همچنین دولت با سیاست‌گذاری‌های تسهیل‌کننده شرایط، می‌تواند نقشی تاثیرگذار داشته باشد.
