مصادیق آزار جنسی در محیط کار چیست؟ نتایج یک پژوهش تکاندهنده نشان میدهد که حدود ۷۵٪ از افرادی که تعرض در محل کار را تجربه میکنند، نمیتوانند آن را با یک مدیر، سرپرست یا نماینده اتحادیه مطرح کنند. میتوان گفت یکی از دلایلی که زنان مصادیق سواستفاده جنسی را گزارش نمیدهند ترس از تلافی است. یعنی نه نتها نابرابری جنسیتی در بحث تعرض و سواستفاده جنسی تاثیرگذار است، بلکه در احقاق حق توسط زنان نیز خودش را نشان میدهد و تاثیرگذار است.
اما یکی از دلایل گزارش نکردن را نیز میتوان ناآگاهی خود فرد آسیبدیده دانست. اینکه چه رفتارهایی مصادیق سواستفاده جنسی محسوب میشود برای خیلیها امری مبهم است. به راستی مصادیق سواستفاده جنسی در محیط کار چیست و چرا توجه به آن تا این حد مهم است؟
آزار جنسی در محیط کار چیست؟
در وضعیت امروزی ما آزار و سواستفادههای جنسی، کلیشههای جنسیتی در زندگی شغلی زنان میتواند اشکال پنهانتری به خود بگیرد. شاید دیگر پیشنهاد مستقیم رابطه جنسی از سمت بالادستیمان دریافت نکنیم یا لمس بدنمان آن زمان که نمیخواهیم. اما میتوانیم با پیشنهاد یک جلسه کاری روبهرو شویم که به یک قرار ملاقات تبدیل شود. یا پیامهای نامربوط آخر شبی دریافت کنیم. لزوما نیازی نیست که آزار و سواستفاده جنسی در محیط کاری اتفاق بیفتد. این امر میتواند در بیرون از محیط کاری نیز اتفاق بیفتد.
میتوان دو گونه آزارجنسی در محیط کاری قائل شد
۱-اگر آزار و اذیت و سواستفاده جنسی منجر به یک اقدام محسوس شود که محیط کار خصمانه و تهدیدآمیز شود. مثلا درخواست همکار یا بالا دستی ما برای محبت یا درخواست جنسی منجر به یک اقدام عملی از جانب او شود. “اگر باهم بیرون برویم اخراج نمیشی” یا ” اگر بامن باشی بهت ترفیع میدم.”
۲-محیط کار خصمانه زمانی به وجود میآید که یک کارمند در معرض رفتار فیزیکی یا کلامی ناخواسته با ماهیت جنسی قرار میگیرد که آنقدر شدید یا فراگیر است که شرایط کاری کارمند را تغییر میدهد یا یک محیط کاری آزاردهنده ایجاد میکند.
در حالی که آزار و اذیت آشکار از این قسمی که در بالا اشاره کردیم میتواند نسبتاً ساده باشد، تشخیص ادعاهای دیگر سو استفاده جنسی میتواند دشوارتر باشد. چه نوع رفتارهایی واجد شرایط آزار و اذیت هستند؟ چقدر برای آزار و اذیت کافی است؟ آیا این رفتارها خشونت علیه زنان محسوب میشود؟
رفتارهای نامناسب را بشناسیم
همانطور که گفتیم بعضی از رفتارها بسیار آشکار مصداق سواستفاده جنسی و آزار و اذیت جنسی هستند. مثلا بوسیدن یا لمس ناخواسته بدن از سوی دیگری، تجاوز جنسی و غیره. شاید همه این مثالها و نمونههای دیگری که به آن اشاره نکردیم، تشخیصشان به عنوان آزار و اذیت جنسی دشوار نباشد. رفتارهای دیگر چه؟ گاهی اوقات شرایط اینقدر آشکار نیست. در لیست زیر تعدادی از رفتارهای نامناسب آزار و اذیت جنسی را میتوانید بشناسید:
۱-بحث در مورد زندگی جنسی در مقابل ما
۲-اظهارنظر در مورد جذابیت دیگران پیش چشم ما
۳-هدیه دادن ناخواسته که از آن تلقی عاشقانه یا جنسی داشته باشیم
۵- انتشار شایعات جنسی درباره دیگران
۶- ارسال پیامهای متنی با مضامین جنسی
توجه داشته باشیم هنگامی ما یک محیط کاری را به عنوان محیط کاری خصمانه در نظر میگیریم که یک رفتار نه تنها برای کسی که آنجا کار میکند بلکه برای فردی دیگر بیرون از این شرایط که مورد قبول ماست و آدم معقولی است نیز توهینآمیز باشد. به عنوان مثال، یک کارمند زن ممکن است واقعاً از اینکه یک کارمند مرد از کوتاه کردن موی او تعریف کرده و در را برای او در راه رفتن به محل کار باز کرده است، آزرده شود. با این حال، یک فرد معمولی احتمالاً آن رفتار را به تنهایی تا سطح آزار و اذیت نمیداند.
تاثیرات آزار جنسی چه میتواند باشد
تجربه آزار و اذیت جنسی ممکن است باعث شود برخی از بازماندگان با نگرانیهای عاطفی، جسمی یا روانی مواجه شوند. برخی از آنها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
اثرات عاطفی:
حقارت و شرمندگی
احساس گناه و خیانت
ناتوانی و از دست دادن کنترل
اثرات سلامت روان:
موارد وحشتزدگی و مشکل در تمرکز
از دست دادن انگیزه و سوء مصرف مواد
اثرات فیزیکی:
افزایش سطح استرس و سردرد
خستگی و اختلالات خواب
اختلالات خوردن
تفاوت بین آزار و تجاوز جنسی چیست؟
آزار و اذیت جنسی یک اصطلاح فراگیرتر است که شامل انواع مختلفی از توجه ناخواسته کلامی و فیزیکی است. تجاوز جنسی به تماس یا رفتار جنسی، اغلب فیزیکی، که بدون رضایت قربانی رخ می دهد، اشاره دارد. آزار جنسی عموماً قوانین مدنی را نقض میکند – شما حق دارید بدون آزار و اذیت کار کنید یا یاد بگیرید – اما در بسیاری از موارد یک عمل مجرمانه نیست، در حالی که تجاوز جنسی معمولاً به اعمال مجرمانه اشاره دارد.
اگر در محیط کار مورد آزار جنسی قرار گرفتیم چه کنیم؟
بسیار مهم است که اگر در محیط کار مورد آزار و اذیت جنسی قرار گرفتید چه اقدامی کنیم. قدم ابتدایی میتواند یک صحبت بسیار جدی با فرد آزارگر باشد. ممکن است این مورد برای ما اغلب سخت باشد اما این کار بسیار جواب میدهد.
اگر آزارگر کماکان آزار خود را متوقف نکرده پس باید به بالادستی خود اطلاع دهید. حتما سعی کنیم که به قوانین محیط کارمان آشنا باشیم و ببینیم برای این مصادیق چه قوانینی در نظر گرفته شده است. همچنین اگر به این قضیه نفر بالادستیمان توجه نکرد تا سطح مدیران اجرایی و منابع انسانیمان عمومی کنیم.
حتما سعی کنیم مدارک برای این آزارگری پیدا کنیم و مستند کنیم. نزد خودمان نگه داریم. ممکن است نیاز باشد این مستندات را به بازرس یا هیئت منصفه نشان دهیم. در صورتی که تمام این راهها کافی نبود حتما با یک وکیل صحبت کنیم و قانونی اقدام کنیم.
آزار جنسی جنسیت نمیشناسد به طور ناخودآگاه وقتی از آزار و اذیت جنسی صحبت میکنیم، به این فکر میکنیم که ازار دهنده یک مرد است. این امر دور از حقیقت نیست کماکان زنان بسیاری در معرض آزار و تجاوز جنسی قرار میگیرند. اما حوادث زیادی در مورد آزار و اذیت مردان توسط زنان وجود داشته است.
آزار و اذیت نیز نیازی به انگیزه میل جنسی ندارد. فقط باید براساس جنسیت قربانی باشد. بنابراین این مهم است که بدانیم در قضیه آزار جنسی هم مردان و هم زنان دخیل هستند. قطعا که این سهم یکسان نیست. دانستن این نکته اما به ما کمک میکند تا بدانیم این مساله عمیقا مقولهای اجتماعی برای زنان است.
