دلایل زیادی برای شکاف جنسیتی در بازار کار زنان وجود دارد که نمی‌شود برای رفع آن‌ها نسخه‌ای واحد پیچید. اما مهارت آموزی برای مشاغل پرتقاضا و پولساز درکنار مهارت نرم زنان می‌تواند نقش آن‌ها را پررنگ‌تر کند.
مهارت نرم زنان، شاید حتی بیشتر از مهارت نرم مردان اهمیت داشته باشد. چرا که آن‌ها ناگزیرند علاوه بر اثبات شایستگی، با کلیشه‌ها نیز بجنگند.
به هر روی، افزایش فرصت‌های شغلی در کسب و کارهای آنلاین و دیجیتال، شرایط امیدوارکننده‌تری را برای آینده شغلی زنان ترسیم کرده است.
افزایش مهارت‌آموزی زنان در شغل‌های پولساز
سایت Coursera به عنوان یکی از معتبرترین پلتفرم‌های آموزش آنلاین در دنیا، آمار معنی‌داری در مورد مهارت آموزی زنان در چند سال اخیر منتشر کرده است.
این پلتفرم آموزشی که زیر نظر استادان دانشگاه استنفورد اداره می‌شود، می‌گوید تعداد مهارت آموزان زن از سراسر دنیا، در این پلتفرم بین سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۱ حدود ۴۸ درصد رشد داشته است. این آمار فقط بهانه‌ای است تا به چند ایده برای رشد شغلی زنان بپردازیم.
اما زنان بیشتر به یادگیری چه مهارت‌هایی روی آورده‌اند؟
نگاهی بیندازیم به ۷ مهارت مهم و پولساز که Coursera اعلام می‌کند زنان بیش از گذشته در حال رشد در آن‌ها هستند. این مهارتها (چه نرم، چه سخت)، می‌توانند برای برداشتن قدم بعدی ما برای رشد حرفه‌ای، الهام‌بخش باشند.
۱.مهارت نرم زنان در برقراری ارتباط موثر
فرقی نمی‌کند چه حرفه‌ای یاد بگیریم، مهارت برقراری ارتباط موثر باعث می‌شود در هر تخصصی، یک سر و گردن بالاتر از بقیه قرار بگیریم. ظاهرا این ضرورت هر روز بیشتر از قبل خودش را نشان داده است تا این مهارت نرم، تبدیل به یکی از پرطرفدارترین دوره‌های آموزشی از طرف زنان در Coursera شود.
می‌شود گفت در دنیایی که هنوز شکاف جنسیتی در بسیاری از مشاغل زیاد است، رشد مهارت نرم زنان برای برقراری ارتباط موثر، راه‌گشای مواجهه با محدودیت‌ها خواهد بود.
به طور معمول، ارتباط موثر شامل صحبت کردن، نوشتن، گوش دادن است. در لایه‌ای ظریف‌‌تر مهارت تسلط بر زبان بدن و مهارت همدلی بسیار تعیین کننده است. اما مهارت‌های ارتباط موثر بیشتر از همه در چه موقعیت‌هایی خودش را نشان می‌دهد؟ ارتباط موثر در نوشتن، طراحی، ارائه و همچنین در مهارت‌های مذاکره.
می‌توانید کتاب تمرین ارتباط موثر را از بخش خودیاری سایت سلامتپاد به صورت رایگان دانلود کنید.
۲.مهارت نرم زنان در رهبری و مدیریت
تنها ۲۴ درصد از پست‌های رهبری ارشد جهان، در اختیار زنان است. این در حالی است که فرصت‌های زیادی برای بهبود این آمار وجود دارد. مهارت نرم زنان در رهبری، یکی از راه‌هایی است که باعث بهبود این آمار می‌شود. راهی که منجر به بیشتر شدن زنان در پست‌های مدیریتی خواهد شد.
رهبران بزرگ، چه زن و چه مرد، کسانی هستند که به یک چشم‌انداز جمعی جامه عمل می‌پوشانند. آن‌ها شخصیت‌هایی هستند که می‌توانند به افراد دیگر انگیزه دهند تا بهترین خودشان را برای یک سازمان بگذارند.
رهبران لازم است روزانه تصمیمات زیادی بگیرند و با مهارت حل مسئله، تعارض‌های زیادی را مدیریت کنند. تمام این فعالیت‌ها جلوه‌های مهمی از مهارت‌های نرم را نیاز دارند که نه ربطی به جنسیت دارد نه شخصیت افراد. بلکه کاملا اکتسابی و قابل یادگیری است.
اگر بخواهیم در قدم بعدی زندگی شغلی خود جزو افراد کلیدی یک سازمان باشیم، لازم است علاوه بر شایستگی‌هایی که در تخصص خود داریم، مهارت‌های نرم برای رهبری افراد دیگر را یاد بگیریم.
به هر روی به نظر می‌رسد زنان بیش از پیش برای شکستن سقف شیشه‌ای برای گرفتن پست‌های مدیریتی مصمم هستند. Coursera می‌گوید، دوره رهبری و مدیریت به یکی دیگر از دوره‌های پرطرفدار زنان تبدیل شده است.
بیشتر بخوانید: مهارت‌های نرم؛ تفاوت مهارت‌های نرم و سخت چیست؟
۳. آمار و احتمالات
این یکی مهارت نرم نیست. مهارت سخت است. اما نه آنقدر سخت که زنان از پسش برنیایند! تحقیقات نشان می‌دهد زنان به دلیل کلیشه‌های جنسیتی در زندگی شغلی زنان و الگوهای فکری اشتباه در فرهنگ عامه، به طور سیستماتیک در پرورش مهارت‌های تحلیلی و آماری محدود می‌شوند.
زنان در کل دنیا تنها ۲۸ درصد از نیروی کار در زیرشاخه‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات (STEM) را تشکیل می‌دهند. یعنی شکاف جنسیتی در برخی از مشاغل پردرآمد مانند علوم کامپیوتر و مهندسی خیلی شدید است.
ظاهرا این کلیشه که زنان به درد شغل‌های مهندسی یا حساب و کتاب نمی‌خورند، هنوز در کل جهان قدرت دارد. می‌شود پیش‌بینی کرد اگر این آمار را روی کشور خودمان ایران، متمرکز کنیم، شکاف از این هم عمیق‌تر باشد. آمار، مهارت جمع آوری، تفسیر و تجزیه و تحلیل داده‌ها است و احتمالات به مهارت پیش بینی یک رویداد بر اساس داده‌های موجود گفته می‌شود.
دو مهارت مهم که در زیرشاخه‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات (STEM) کاربرد دارند. روی آوردن زنان به این مهارتها فرصت‌های زیادی را برای ورود به بازار کار پیش روی آن‌ها می‌گذارد. پس (STEM)را دریابید!
۴. برنامه نویسی کامپیوتر
نیاز به اتوماسیون روز به روز افزایش پیدا کرده است. به همین دلیل، برنامه‌نویسی به یکی از پرتقاضاترین شغل‌های دنیا تبدیل شده است. به دلیل همین تقاضای بالا هم هست که دستمزد خوبی دارد. اما فقط ۲۰ درصد از برنامه‌نویسان در دنیا زن هستند. برنامه نویس‌ها نحوه عملکرد کامپیوترها، اپلیکیشن‌ها و نرم افزارهای مختلف را تعیین می‌کنند.
این مهارت عملا ربطی به جنسیت ندارد، اما ظاهرا در مورد این هم فضای کار زنان را دلسرد کرده است. با این وجود تعداد زنانی که به علوم کامپیوتری روی می‌آوردند رو به افزایش است. برنامه‌نویسی یکی از مهم‌ترین عرصه‌های شغلی است که زنان می‌توانند با رشد مهارت خود در آن نقش پررنگ‌تری بازی کنند.
نکته مثبت این که برنامه‌نویسی شکاف دستمزد زیادی بین متخصصان مرد و زن ندارد. به طور میانگین، برنامه‌نویسان زن تنها حدود ۶ درصد کمتر از مردان برنامه‌نویس دستمزد می‌گیرند.
مهارت نرم زنان در این تخصص به چه دردی می‌خورد؟ در درجه اول، مهارت حل مسئله لازمه تمام برنامه‌نویسان به عنوان یک مهارت نرم ضروری است؛ در کنار آن همه تیم‌های برنامه‌نویسی نیاز به مدیریت دارند. مدیری که علاوه بر مهارت برنامه نویسی، مهارت‌های نرم مدیریت و رهبری تیم را داشته باشد.
مدیریت محصول، اسکرام مستری، مدیریت تیم برنامه‌نویسی همه و همه موقعیت‌های شغلی مرتبط با این حرفه هستند. پس حتی اگر به تخصص برنامه‌نویسی فکر کردید، خوب است از همان اول به مهارت نرم مورد نیاز برای رشد در آن هم فکر کنید.
بیشتر بخوانید: مهارت حل مسئله چطور باعث رشد ما می‌شود؟
۵. روانشناسی صنعتی-سازمانی
روانشناسی صنعتی یا روانشناسی کسب و کار، از دیگر رشته‌های پرطرفدار در دنیا است. Coursera می‌گوید، زنان بیش از قبل نسبت به آن علاقه نشان می‌دهند. مهارتی که ترکیبی از مهارت نرم و مهارت سخت را در اختیار قرار می‌دهد تا بهره‌وری محیط‌های کاری را بالا ببرد. یادگیری روانشناسی کسب و کار باعث ایجاد روابط قوی در محیط حرفه‌ای و قدرت تیم‌سازی می‌شود.
روانشناسی صنعتی-سازمانی تقریبا در هر نوعی از محیط‌های کاری کاربرد دارد. از بیمارستان‌ها و ادارات دولتی گرفته تا محیط‌های استارت آپی یا برندهای بزرگ. یعنی حتی اگر نخواهید مشخصا به عنوان روانشناس صنعتی مشغول به کار شوید. این مهارت، مکمل مهارت‌های نرم رهبری خواهد بود. به عبارتی چه روانشناسی صنعتی شغل ما بشود چه نه، پیدا کردن تسلط روی مباحث آن، مهارت نرم زنان را رشد می‌دهد.
روانشناسی کسب و کار می‌گوید، تیم‌هایی که دارای تنوع جنسیتی هستند، ۲۱ درصد احتمال سود آوری بیشتری دارند. همچنین ۲۷ درصد ارزش آفرینی بیشتری خواهند داشت. علاوه بر این آمارها می‌گوید، رهبری زنان اگرچه کم تعداد است، اما تاثیرگذاری بالایی در سودآوری و شکوفایی سازمان‌ها دارد. مهارت نرم زنان برای رهبری، مقاومت در مقابل شایستگی‌های شغلی آن‌ها را سخت خواهد کرد.
۶. تحلیل اطلاعات (Business analysis)
تجزیه و تحلیل اطلاعات یکی از پرتقاضاترین شغل‌های دنیا است. چرا که اطلاعات و آنالیز درست به خصوص در فضای کسب و کارهای آنلاین، روز به روز اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
برای پایه تحلیل اطلاعات است که مشخص می‌شود یک سازمان به چه تغییراتی نیاز دارد، چه برنامه‌ریزی استراتژیکی باید داشته باشد، سیاست‌های مربوط به توسعه را چطور اتخاذ کند و چگونه فرآیندها و ابزارهایش را بهبود ببخشد.
تحلیلگران کسب و کار، نقش مهمی در تصمیم گیری‌های داده محور دارند. داده‌هایی که بر اساس تحقیق و تفکر استراتژیک ساماندهی شده‌اند.
در این حرفه، شما باید یافته‌ها و توصیه های خود را به مدیریت و نقش‌هایی که نیاز به تجزیه و تحلیل کسب و کار دارند ارائه دهید. مهارت نرم زنان در این تخصص نیز نقش مهمی بازی می‌کند، چون آن‌ها باید بتوانند قدرت ارائه خود را چه به صورت مکتوب و چه به صورت شفاهی، برای این شغل رشد دهند.
۷. هوش مصنوعی (Artificial intelligence)
طبق گزارش مجمع جهانی اقتصاد، زنان تنها ۲۶ درصد از موقعیت‌های داده و هوش مصنوعی را در اختیار دارند. این یعنی فرصت بزرگی برای زنان برای شکوفایی در این صنعت نو ظهور و پر تقاضا وجود دارد.
ماشین لرنینگ (Machine learning) مطالعه و ایجاد الگوریتم‌های کامپیوتری است که از طریق تجربه و استفاده از داده‌ها بهبود می‌یابند. Machine learning که بخشی از هوش مصنوعی (AI) است، شامل مهارت‌هایی مانند برنامه‌نویسی و تجزیه و تحلیل است.
به کمک Machine learning است که شرکت‌هایی مانند Spotify و Netflix می‌توانند سلیقه مخاطبان خود را حدس بزنند. Machine learning است که لیست‌های پیشنهادی شخصی‌سازی شده برای هر کاربر ارایه می‌دهد.
حوزه هوش مصنوعی، که هم Machine learning و هم Deep learning را در بر می‌گیرد، به طور کامل در حال تغییر شکل جامعه است. اما همانطور که اشاره شده، سهم زنان در بازار کار آن، هنوز خیلی پایین است.
سخنی از سلامتپاد
در این مقاله از مهارت‌های پرتقاضا و در آمدزایی سخن گفتیم که شکاف جنسیتی در بازار کار آن‌ها وجود دارد. نه فقط در ایران که در کل دنیا بیشتر مدیران، برنامه نویسان و متخصصان هوش مصنوعی مرد هستند. در صورتی‌که هیچ تفاوت بیولوژیکی مبنی بر ناتوانی زنان برای موفقیت در این رشته‌ها وجود ندارد.
معتقدیم هوشیاری زنان به اینکه چه شغل‌هایی در دنیا درآمدزا و پولساز هستند به اندازه هوشیاری‌شان به کلیشه‌های جنسیتی اهمیت دارد تا خودشان میل به پیشرفت‌شان را سرکوب نکنند.
برای تمام این تخصص‌هایی که برشمردیم آموزش‌های آنلاین را پیدا خواهید کرد. در خیلی از این مهارتها سیستم آکادمیک عقب‌تر از آموزش آزاد حرکت می‌کند و برای همپا شدن با دانش روز دنیا خوب است منابع معتبر مهارت‌آموزی را شناسایی کنیم.
Coursera یکی از مثال‌های خوب در این زمینه است که قبولی در آزمون آنلاین آن، می‌تواند نقطه ورودی به بازار کار تخصص‌های پر تقاضا در بازار کار جهانی باشد. چرا که مدرک داشنگاه آکسفورد را نیز ارایه می‌دهد.
جالب اینجاست که همانطور که مرورکردیم، چند دوره پرطرفدار برای مهارت‌آموزی، مربوط به یادگیری مهارت‌های نرم است که با رشد مهارت خودابرازگری در ارتباط است. می‌شود گفت مهارت نرم زنان برای خودابرازگری، حلقه مفقوده بسیاری از مسیرهای صعب زندگی آن‌هاست. از جمله زندگی شغلی‌شان.
برای نوشتن این مقاله، از منبع زیر بهره برده‌ایم:
