اگر به این فکر کنیم که جوامع چگونه پیشرفت کردند آنگاه به تاثیر اجتماعی بودن انسان پی میبریم. یکی از دلایل شکلگیری تمدنهای بزرگ بشری، ارتباط گسترده انسانها با یکدیگر و کار کنار همدیگر بود. چه در زندگی شخصی و چه در محیط کاری. از همین روست که باید مقوله سلامت اجتماعی را جدی بگیریم. اما سلامت اجتماعی چیست؟ و چگونه میتوانیم در سلامت اجتماعی جامعه خود تاثیرگذار باشیم؟
سلامت اجتماعی چیست؟
اگر بخواهیم تعریف ابتدایی از سلامت اجتماعی ارایه دهیم میتوانیم بگوییم: سلامت اجتماعی به نحوه تعامل ما با دیگران اشاره دارد. منظور از این مقوله ایجاد روابط سالم، سازنده و حمایتی است. همچنین تقویت ارتباط واقعی با اطرافیانمان است. هنر سلامت اجتماعی در ایجاد تعادل میان روابط عاطفی، نیازهایمان و دیگر روابط در زندگیمان است.
تعامل اجتماعی برای سلامت کلی ما ضروری است، به طوری که کیفیت روابط اجتماعی ما مستقیما بر سلامت رفتاری، سلامت جسمی، سلامت عاطفی و خطر مرگ و میر ما تأثیرگذار است.
چرا سلامت اجتماعی مهم است؟
داشتن روابط سالم با دیگران در گرو داشتن سطح قابل قبولی از سلامت اجتماعی است. ارتباطات و مناسبات اجتماعی مثبت این امکان را به ما میدهد که مهارتهای فردی خود را توسعه دهیم. این مقوله تنها باعث ارتقای ابعاد اجتماعی ما نمیشود بلکه موجب توسعه مهارتهای فردی ما نیز میگردد. سلامت اجتماعی باعث میشود که سطع تعامل اجتماعی ما نیز افزایش یابد و با دیگران نیز بهتر ارتباط برقرار کنیم و عزت نفسمان افزایش یابد. با سلامت اجتماعی میتوانیم مرزهایی روشن ایجاد کنیم که ارتباطات، اعتماد و مدیریت تعارض ما بهبود یابد. داشتن سلامت اجتماعی خوب برای ایجاد انعطافپذیری عاطفی نیز بسیار ضروری است.
محیط کاری سالم
در وهله اول مهم است یادآوری کنیم که محیط کاری یک محیط کاملا اجتماعی است. افراد و گروهها در کنار هم به کار میپردازند. بسیار مهم است که در این محیط در عین حفظ مناسبات کاری، روابط دوستانه و صمیمانهای حاکم باشد. خب! پس بنابر تعریفی که در ابتدای مقاله ارایه کردیم، اهمیتش در محیط کاری دو چندان میشود. این امر در محیط کاری به نوع رابطه ما با همکاران و مدیرانمان اشاره دارد.
هنگامی که رابطه ما با همکاران و مدیرانمان بهبود مییابد چند نتیجه مهم در پی دارد. اولین نتیجه این است که سطح استرس ما بهطرز قابل توجهی کاهش مییابد. کاهش استرس در محیط کاری برای ما باعث میشود که اعتماد به نفس مان افزایش یابد و همینطور بهرهوری ما در محیط کاری به مراتب بیشتر شود. دومین نتیجه سلامت اجتماعی در محیط کاری این است که احساس عزت نفس ما بسیار تقویت میشود. ما وقتی در یک محیط صمیمی و دوستانه مشغول به کار باشیم، احساس مهم بودن و دوست داشته شدن خواهیم کرد و در این صورت است که حس ترحم به خود را کمتر تجربه میکنیم.
پیش بهسوی سلامتی بیشتر
این امر همچون بسیاری از مهارتها قابل تمرین است. به مانند آغاز هرچیز دیگری باید از خودمان سوال کنیم: از چه جنبههایی از زندگی و تعامل اجتماعی لذت میبریم؟ فکر میکنیم چه جنبههایی از تعامل اجتماعی ما نیاز به بهبود دارد؟
۱-میتوانیم در بحثهای گروهی شرکت و گوش دادن فعال را تمرین کنیم.
۲- با دوستان نزدیک و خانوادهمان بیشتر وقت بگذرانیم.
۳- تمرین کنیم که از طریق گفت و گو بتوانیم افکار، احساسات و درونمان را با کسانی که میخواهیم در میان بگذاریم.
۴-میتوانیم در یک کلاس ورزشی یا یک فعالیت جمعی شرکت کنیم. این امر به ما کمک میکند تا تعامل اجتماعی را تمرین کنیم.
۵- تکنیکهای مایندفولنس را تمرین کنیم.
۶- عواملی که فکر میکنیم باعث میشود روابطمان پویا و مثبت شود را لیست کنیم و از خود بپرسیم که تا چه حد روابطمان به ایدهآلهایمان نزدیک است.
سلامت اجتماعی و سبک زندگی سالم، دو یار همیشگی
سلامت اجتماعی ما تاثیر بسیار زیادی بر سلامت سبک زندگی ما دارد. میتوانیم ۴ دلیل برای این تاثیر بیاوریم.
۱-سلامت کلی ما بهبود مییابد
جای تعجب ندارد هنگامی شخصی در حال احتضار است، بستگان و خویشان فرد دور او جمع میشوند. بسیاری از تحقیقات این را ثابت کرده است افرادی که از حمایت اجتماعی برخوردارند، نسبت به افرادی که کمتر از حمایت اجتماعی برخوردارند، سالمتر هستند و نتایج سلامتی بهتری دارند.
یک رابطه سالم میتواند مسئولیتپذیری و تشویق را برای درگیر شدن در عادات غذایی سالم و ورزش فراهم کند. این امر میتواند بسیاری از مسائل مربوط به سلامتی را بهبود بخشد. خانواده و دوستان همچنین میتوانند انگیزهای را که فرد برای مبارزه در بخشهای دشوار در زندگی نیاز دارد، ارائه دهند.
۲- وقتی سلامت اجتماعی احساساتمان را مدیریت میکند
یکی از بهترین راهها برای مدیریت عاطفی و کم کردن بار روانی ما صحبت با دوستان و آشنایمان است. خیلی از اوقات نزدیکان ما از طریق کمک مالی یا معنوی باعث میشوند ما بحرانهای خود را راحتتر پشت سر بگذاریم. همین نکته ساده باعث میشود تا ما احساس ارزشمند بودن در زندگی بکنیم. یاد گرفتن مهارت تنظیم هیجانات نیز برای کنترل و مدیریت احساسات در روابط اجتماعی و شخصی مهم و ضروری است.
۳- دوری از تنهایی
طبق یک پژوهش در هاروارد، احساس تنهایی میتواند طول عمر فرد را تا هشت سال کوتاه کند و خطری مشابه با کشیدن ۱۵ نخ سیگار در روز باشد. علاوه بر این، انزوا همچنین میتواند به اضطراب، احساس غم و اندوه و افسردگی و شرایط سلامتی مانند بیماری عروق کرونر قلب منجر شود و در پی آن استقلال شخصیتی فرد را دچار اختلال کند.
سلامت اجتماعی با احساس تنهایی مبارزه میکند چرا که روابط اجتماعی میتواند به ما کمک کند تا با کمک دوستانی که به آنها اهمیت میدهیم با زندگی و همه شادیها و غمهای آن روبرو شویم. هیچ چیز مهمتر از آن نیست که ما در زندگی از عشق و حمایت برخوردار باشیم. افرادی که با دستاوردهای ما خوشحال میشوند و با ناراحتیمان اندوهگین. البته این تاثیر متقابل است. ما هم خوشحال میشویم از اینکه به دیگران کمک کنیم. اعم از عاطفی و غیرعاطفی. اینکه ما در زندگی کسانی که دوستشان داریم تاثیرگذاریم بسیار حس خوبی به ما میدهد.
در این مقاله سعی کردیم به اهمیت سلامت اجتماعی و چیستی آن بپردازیم. بیشک جامعه سالم نیاز به آگاهی از این مقوله دارد همچنین سلامت اجتماعی میانسالی در زنان بحثی قابل تامل است که در یک مقاله به صورت مفصل به آن پرداختهایم.