آماری تکاندهنده در زمینه با قربانی تجاوز جنسی وجود دارد : هر ۹۸ ثانیه یک نفر مورد تجاوز قرار میگیرد؛ تازه این آمار مربوط به کشور آمریکا است. به دلیل تابوهای فرهنگی در بیشتر کشورها از جمله ایران اصلا آمار مشخصی در این مورد وجود ندارد چون بیشتر موارد گزارش نمیشود. به خصوص مواردی که در خانواده و توسط افراد نزدیک رخ میدهد.
در سالهای اخیر زنان دنیا راحتتر و با ترس کمتری درباره مصائب ناشی از تجاوز جنسی سخن میگویند. جنبشهای مانند “من هم” در این چند سال اخیر باعث شده است تابوهای اجتماعی و پنهانکاری در زمینه تجاوز جنسی کاهش داشته باشد.
یکی از ابعاد خیلی مهم در رابطه با این موضوع، نحوه برخورد با قربانی تجاوز جنسی است. بسیاری از ما به دلیل فقر آموزش در این حوزه رفتار و مواجهه صحیح را با یک قربانی تجاوز جنسی نمیدانیم اما بسیار آگاهیبخشی در این زمینه میتواند مهم و تاثیرگذار باشد.
با قربانی تجاوز چگونه برخورد کنیم؟
سعی کنیم در دسترس باشیم
هنگامی که یکی از عزیزانمان یا فردی که میشناسیم قربانی تجاوز جنسی میشود، ما عمیقا متاثر میشویم و ممکن است کنترل خود را از دست بدهیم. این بسیار مهم است که در هنگام مواجهه با قربانی به جای احساس ترحم به او آرامش بدهیم.
اولین کاری که میتوانیم بکنیم این است که در دسترس او باشیم. جالب نیست او را در منگنه قرار بدهیم که از حسش به ما بگوید؛ بلکه برعکس باید او هر موقع که دلش خواست درباره تجربهاش سخن بگوید.
حامی قربانی تجاوز جنسی باشیم
سعی کنیم بدون اینکه قربانی تجاوز جنسی را قضاوت کنیم، حامی و پشتیبان آنها باشیم. به آنها اطمینان بدهیم که باورشان داریم. همچنین مهم است که به عزیزمان یادآوری کنیم که آنچه اتفاق افتاده تقصیر او نبوده و کاری انجام نداده است که سزاوار اتفاقی باشد که برای او افتاده است. چرا که اکثر قربانیان تجاوز جنسی خود را به خاطر آنچه اتفاق افتاده سرزنش میکنند.
به جای قربانی تجاوز جنسی تصمیم نگیریم
هر نوع خشونت و تجاوز جنسی میتواند این حس را به عزیزمان القا کند که نمیتواند زندگیاش را کنترل کند. بسیار مهم است که بتوانیم به قربانی تجاوز جنسی کمک کنیم تا دوباره بتواند مسئولیت زندگی خود را بر عهده بگیرد و به استقلال شخصیتی برسد.
بهتر است این حس را در عزیزمان ایجاد نکنیم که داریم به جای او تصمیم بگیریم. بهجای آن از آنها حمایت کنیم که دوباره به زندگی عادیشان برگردند، امکانات خود را دوباره بسنجند و بر بازیابی تواناییهاشان تمرکز کنند و سعی کنند قدرت شخصیتی خود را بهبود ببخشند.
به تصمیمات آنها احترام بگذاریم
قربانیان تجاوز جنسی بهتر از هر کسی میدانند که احساسشان پس از واقعه چگونه است. آنها بهتر از هرکسی میدانند که چه چیزی برایشان بهتر است. پس دلگرمی بزرگی برای آنان خواهد بود که به تصمیمهایشان احترام بگذاریم.
چطور با شکستهایمان مواجه شویم؟
رازهای قربانی جنسی را پیش خود نگه داریم
رازهای عزیزمان داستانی برای تعریف کردن برای دیگران نیستند. بهتر است بدون اجازه آنها سرگذشتشان را برای دیگران تعریف نکنیم. احساس غالب قربانیان تجاوز جنسی شرم و خجالت و ترحم به خود است. بنابراین مهم است که اگر به ما اعتماد کردند به اعتمادشان خدشهای وارد نکنیم. به اشتراک گذاشتن جزئیات تجربه قربانی با دیگران فقط این زخمها را عمیقتر میکند. به عزیزتان این فرصت را بدهید تا خودش تصمیم بگیرد چه کسی بداند چه اتفاقی افتاده است.
روایت قربانی تجاوز جنسی را زیر سوال نبریم
بسیاری از ما وقتی روایت قربانی تجاوز یا آزار جنسی را میشنویم، بسیار متاثر میشویم، دلمان میخواست که این اتفاق هرگز برای کسی نمیافتاد. ممکن است در هنگام روایت یا پس از آن سوالاتی از قربانی بپرسیم که او را آزار بدهد. سوالاتی چون: چرا فرار نکردی؟ چرا رفتی اونجا؟ این پرسشها بسیار قربانی را آزار میدهد و اعتمادش را نسبت به ما از بین میبرد. بهتر است سعی کنیم که صبور باشیم و هیجاناتمان را کنترل کنیم تا روایت عزیزانمان را زیر سوال نبریم.
علائم خطر را در عزیزمان تشخیص بدهیم
قربانیان تجاوز و آزار جنسی دستخوش احساسات متفاوتی میشوند و تجربه هرکس با دیگری متفاوت است. بسیار مهم خواهد بود که بدانیم چه احساساتی در عزیزانمان ممکن است به آنها آسیب برساند. مثلا، اگر به نظر میرسد که عزیزمان مدام گریه میکند، در مورد ناامیدی و مرگ حرف میزند، یا تمایل به فعالیتهای مورد علاقه خود را از دست داده است، ممکن است دچار خودکشی یا افسردگی بشود.
در این صورت حتما از مشاور، مشورت بگیریم.
حواسمان به زندگی خودمان باشد
این بسیار باعث خوشبختی است که دوست داریم به عزیز رنجدیدهمان کمک کنیم. اما نباید به زندگی ما آسیب بزند. تمام زندگیمان را تعطیل نکنیم. این امر به عزیزمان نیز آسیب میزند و ممکن است او را درگیر عذاب وجدان کند. پس مرزها را مشخص کنیم و مسئولیتهای خود را فدای این شرایط نکنیم و تعادل را در زندگیمان برقرارکنیم. ما میتوانیم همراه صبور و خوبی باشیم اما مشاور نیستیم.
اهمیت مشاور برای قربانی تجاوز جنسی
نقش مشاور را دستکم نگیریم. یک مشاور خوب میتواند به عزیزمان در بازگشت به زندگی عادی بسیار کمک کند و این روند را تسریع ببخشد. مشاور متخصص این کار است بنابراین میتواند نظر علمی و به دور از خطا در این زمینه بدهد. قربانی تجاوز جنسی را تشویق کنیم به مشاوره مراجعه کند. اگر ما شخص نزدیک به قربانی هستیم همراهی ما نیز بسیار کمککننده است و به روند بهبودی روحی او کمک میکند.
آموزش،آموزش، آموزش!
آگاهی در زمینه چگونگی برخورد با آسیبدیده و قربانی تجاوز و آزار جنسی نه تنها به فرد آسیبدیده کمک میکند بلکه یک مسئولیت اجتماعی، اخلاقی و انسانی نیز است.
میتوانیم منابع را در اختیار قربانیان نیز قرار دهیم. بسیار به او کمک میکند. هرچه یک جامعه آگاهیاش در این زمینه بیشتر باشد گذر از این رنج ناخواسته برای فرد آسیبدیده راحتتر خواهد بود چراکه دیگر نگران قضاوت دیگران نیست و احساس شرم و خجالت کمتری تجربه میکند.